izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Dilcavabı: Bu söz zərf və sifət kimi işlənən bir söz olub, "şifahi", "ağızdan-ağza", "sözlə", "danışıqla" mənalarını verir. Yəni, bir məlumatın və ya hadisənin yazılı deyil, söhbət, danışıq, nağıl yolu ilə yayıldığını, əldə edildiyini bildirir.

Sözün "dil" komponenti danışıq, söhbət, dil vasitəsilə ünsiyyət qurulmasını, "cavab" komponenti isə bu ünsiyyətin cavab, reaksiya xarakteri daşımasını ifadə edir. Beləliklə, "dilcavabı" sözü məlumatın bir şəxsdən digərinə sözlə, danışıq yolu ilə, birbaşa ünsiyyət vasitəsilə ötürülməsini vurğulayır. Bu ötürmə prosesi sadə bir məlumat verilməsi ola bilər, eləcə də maraqlı hekayələr, nağıllar və ya ətraflı təsvirlərlə zəngin bir danışıq ola bilər.

Cəlil Məmmədquluzadənin sitat gətirdiyiniz nümunəsində ("Macəranın təfsilini, inşallah, özüm gələndə dilcavabı nağıl edərəm.") söz, hadisənin gələcəkdə şifahi, danışıq yolu ilə təfsilatlı şəkildə nəql ediləcəyini bildirir. Yəni, müəllif yazılı deyil, danışıq formasında, ağızdan-ağza yayılan bir nağıl vəd edir. Bu istifadə "dilcavabı" sözünün məhz şifahi ünsiyyətə vurğu edən tərəfini göz qabağında canlandırır.

Müasir Azərbaycan dilində "dilcavabı" sözü nadir hallarda istifadə olunsa da, özünün zəngin məna çalarları ilə dilimizin ifadə imkanlarını zənginləşdirir. Onun sinonimləri arasında "şifahi", "ağızdan-ağza", "danışıqla" kimi sözlər olsa da, heç biri "dilcavabı"nın ifadə etdiyi incə məna çalarlarını tam əks etdirə bilmir. "Dilcavabı" daha çox canlı, spontan, birbaşa ünsiyyətə əsaslanan məlumat ötürülməsini ifadə edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz