izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Divanbəyi, XIX əsr Azərbaycanının inzibati sistemində mühüm bir rəsmi vəzifəni ifadə edən bir sözdür. Sadəcə "mahal inzibat idarəsinin rəisi" kimi tərif etmək, bu vəzifənin həqiqi əhəmiyyətini və mürəkkəbliyini tam əks etdirmir. Divanbəyi, bir mahalın (bölgənin) bütün inzibati, maliyyə və hətta bəzi məhkəmə işlərinə nəzarət edən yüksək səviyyəli bir məmur idi.

Onun səlahiyyətləri geniş idi: vergi yığımından tutmuş, ədliyyə işlərinin həllinə, əhalinin təhlükəsizliyinin təminindən tutmuş, kənd təsərrüfatının inkişafına qədər bir çox sahəni əhatə edirdi. Divanbəyi, həm yerli əhalinin, həm də yuxarı rütbəli məmurların qarşısında cavabdeh idi. Bu səbəbdən də bu vəzifə həm nüfuzlu, həm də məsuliyyətli bir vəzifə sayılırdı.

Göstərilən misal cümləsindəki ("Bu saatda Təbrizdə oturan ingilis konsulundan sizin divanbəyiniz mənə kağız yetird") istifadə, divanbəyin həm yerli, həm də xarici əlaqələrdə rolunun olduğunu göstərir. Xarici dövlətlərin nümayəndələri ilə əlaqələri idarə etmək, onlara lazımi məlumatları çatdırmaq da divanbəyin vəzifələrinə daxil idi. Bu, onun yalnız yerli əhali üçün deyil, həm də geniş miqyasda siyasi və diplomatik proseslərdə fəal iştirak etdiyini göstərir.

Beləliklə, divanbəyi, sadə bir inzibati rəisdən daha çox, mahalın siyasi, iqtisadi və sosial həyatında mühüm rol oynayan, geniş səlahiyyətlərə malik bir şəxs idi. Onun fəaliyyəti, XIX əsr Azərbaycanının inzibati strukturunun anlaşılması üçün çox vacib bir amildir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz