izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Diz-dizə sözü Azərbaycan dilində iki əsas mənada işlənir. Ən geniş mənası "yanaşı, bir-birinə yaxın, sıx-sıx" deməkdir. Bu mənada əşyaların, insanların və ya hadisələrin bir-birinə yaxın, sıx bir şəkildə yerləşməsini, və ya bir-birini izləməsini ifadə edir. Misal üçün, "Evlər diz-dizə düzülmüşdü" cümləsində evlərin sıxlıqla bir-birinə yaxın yerləşməsi nəzərdə tutulur. Həmçinin "Hadisələr diz-dizə baş verdi" cümləsində isə hadisələrin ardıcıl və sürətli şəkildə bir-birini izləməsi ifadə olunur.

Sözün daha incə bir mənası isə "çox yaxın, bir-birinə bağlı, ayrılmaz" deməkdir. Bu mənada diz-dizə sözü, daha çox mənəvi və emosional yaxınlığı, qarşılıqlı əlaqəni, və ya bir-birinə bağlılığı ifadə etmək üçün işlədilir. Bayatı misalında olduğu kimi, "Oturaydım dizdizə; Baxaydım gül üzünə" ifadəsində şairin sevgilininə olan yaxınlığı, ona olan məhəbbətinin dərinliyi vurğulanır. Bu mənada diz-dizə, sadəcə yaxınlıq deyil, həm də dərin bir bağlılıq və sevgini ifadə edir.

Təbiətlə insanın münasibətini təsvir edən "Təbiət bizimlə durub diz-dizə; Başından keçəni danışır bizə" misalında isə diz-dizə sözü təbiətin insan həyatına nə qədər yaxın olduğunu, insanla təbiətin arasındakı ayrılmaz bağlılığı ifadə edir. Bu, təkcə fiziki yaxınlığı deyil, həm də qarşılıqlı təsir, ünsiyyət və bir-birindən asılılığı da əhatə edir.

Beləliklə, diz-dizə sözü sadə bir məkan ifadəsindən daha çox, münasibətlərin, bağlılığın, yaxınlığın və qarşılıqlı təsirin dərinliyini ifadə edən çoxcəhətli bir söz olduğunu görürük. Onun mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişsə də, hər zaman yaxınlıq və bağlılığı ifadə edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz