Doqmaçı sözü, Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində "doqmatizmə meylli olan adam; ehkamçı" kimi tərif olunur. Lakin bu tərif, doqmaçının mürəkkəb mahiyyətini tam əks etdirmir. Daha dəqiq və geniş bir izah vermək üçün, doqmatizmin özünü də nəzərə almaq lazımdır. Doqmatizm, əsasən, əvvəlcədən qəbul edilmiş, şübhə altına alınmayan və dəyişməz hesab edilən prinsiplərə, inanclara və fikirlərə əsaslanan bir düşüncə tərzi və yanaşmadır. Doqmaçı isə bu düşüncə tərzinin tərəfdarı olan, həqiqəti yalnız öz qəbul etdiyi dogmalar çərçivəsində görən və bu dogmalardan kənara çıxmağa qarşı çıxan şəxsdir.
Doqmaçı, əksər hallarda öz fikirlərinin mütləq həqiqət olduğunu iddia edir və başqalarının fikirlərini qəbul etməyə, hətta dinləməyə belə hazır deyil. O, hər hansı bir sübuta, dəlilə və ya əks arqumentə açığı deyil; öz dogmalarını dəyişməz və mübahisəsiz qəbul edir. Bu səbəbdən də doqmaçı, tez-tez ətrafındakılarla münaqişəyə girə bilir, çünki onun üçün həqiqət yalnız onun gözü ilə görünən həqiqətdir. Ehkamçı olmaq onun əsas xüsusiyyətlərindəndir, yəni hər şeyi qəti və əminliklə, heç bir şübhəyə yer vermədən iddia edir.
Maraqlı bir tərəfi də odur ki, doqmaçı özünün doqmatizm içində olduğunu dərk etmir. O, özünü həqiqətin müdafiəçisi, doğru yolun tərəfdarı hesab edir və başqalarını yanlış yolda olduqlarına inandırmağa çalışır. Bu, doqmatizmin təhlükəli tərəflərindən biridir, çünki o, insanları fikri müxtəlifliyə, tənqidi düşüncəyə və yeni biliklərin qəbuluna bağışlamaz.
Beləliklə, "doqmaçı" sadəcə "ehkamçı" olmaqdan daha mürəkkəb bir anlayışdır. O, fikri rijidlik, qapalı düşüncə tərzi və həqiqətin yalnız özünə məxsus şəkildə təfsirini əks etdirir. Doqmaçılıq, elmi tərəqqiyə, sosial harmoniyaya və sürətli dəyişikliklər dövründə yaşayan cəmiyyətlərin inkişafına mane olan əsas maneələrdən biridir.