izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Dominat (latınca dominatus sözündən, "hakimiyyət", "hökmranlıq" mənasında) qədim Roma imperiyasında, İmperator Avqustun hakimiyyətinin sonrakı mərhələsində yaranmış xüsusi bir siyasi sistemdir. Bu sistem, Respublika dövrünün sona çatması ilə əlaqədar olaraq meydana gəlmiş, prinsipat dövrünün təkamülünün nəticəsi hesab olunur. Prinsipatda imperatorun səlahiyyətləri formal olaraq senat və xalq tərəfindən təsdiqlənsə də, dominat dövründə bu formal səlahiyyətlər əhəmiyyətini itirir, bütün hakimiyyət imperatorun əlində cəmləşir.

Dominat rejimi, imperatorun qeyri-məhdud hakimiyyətini əks etdirən bir sistemdir. İmperator həm qanunvericilik, həm icra, həm də məhkəmə səlahiyyətlərinə malik idi. Senat və digər dövlət orqanları yalnız formal olaraq fəaliyyət göstərir, əslində isə imperatorun iradəsinə tabe idilər. Bu sistemdə imperatorluq vəziyyəti irsi hal almış, varislərinin seçilməsi imperatorun öz ixtiyarına verilmişdir.

Dominat dövrünün əsas xüsusiyyətlərindən biri də imperiyanın idarə edilməsində bürokratiyanın genişlənməsi və güclənməsidir. Çoxsaylı məmurlar imperatorun əmrlərini yerinə yetirmək və imperiyanın idarə olunmasını təmin etmək üçün çalışırdılar. Bu məmurların çoxu imperiyanın müxtəlif bölgələrindən olan və imperatora sadiq olan insanlar idi.

Dominat rejimi, Roma imperiyasının siyasi tarixində mühüm bir mərhələni təmsil edir. Bu sistemin yaranması, Respublika dövrünün sona çatması və imperiyanın yeni bir mərhələyə qədəm qoyması ilə əlaqədardır. Dominatın qurulması, Roma imperiyasının güclənməsinə və genişlənməsinə müəyyən dərəcədə kömək etsə də, eyni zamanda imperiyanın mərkəzləşdirilməsinə, bəzi hallarda isə istibdadın güclənməsinə səbəb olmuşdur. Bu rejimin uzunmüddətli təsiri, imperiyanın siyasi quruluşunda və idarəetmə sistemində özünü bir çox əsrlər boyu göstərmişdir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz