Donuzqılıcı (Ononis spinosa), Azərbaycan florasının zənginliyini təmsil edən, maraqlı xüsusiyyətlərə malik bir bitkidir. Sucuq yerlərdə, yəni quraqlığa davamlı bitkilərin üstünlük təşkil etdiyi ərazilərdə, sərt torpaqlarda as-as bitməyi sevən bu bitki, özünəməxsus görünüşü ilə diqqəti cəlb edir. Uzun, şişkin, qısa tüklərlə örtülü yarpaqları və parlaq bənövşəyi rəngdə, kiçik çiçəkləri ilə seçilir. Adından da göründüyü kimi, gövdəsində tikanlar olur, bu da onu heyvanlardan qoruyur.
Donuzqılıcının tibbi əhəmiyyəti də vardır. Xalq təbabətində müxtəlif xəstəliklərin müalicəsində istifadə olunmuşdur. Tərkibində olan aktiv maddələr sayəsində diuretik (sidikqovucu), antiseptik (mikrob əleyhinə) və iltihab əleyhinə təsir göstərir. Lakin donuzqılıcının istifadəsi həkim nəzarəti altında aparılmalıdır, çünki bəzi hallarda allergik reaksiyalara səbəb ola bilər.
Bitkinin adı ilə bağlı maraqlı bir məqam da vardır. "Donuzqılıcı" adı, bitkinin tikanlı olması və donuzların belə ondan çəkinməsi ilə əlaqələndirilə bilər. Digər tərəfdən, bəzi ərazilərdə donuzların bu bitkinin köklərini qazıb yediyi müşahidə olunmuşdur. Bu da adın mənşəyi barədə fərqli fikirlərin yaranmasına səbəb ola bilər.
Ümumilikdə, donuzqılıcı, sadəcə bir bitki deyil, Azərbaycanın təbiətinin möhkəmliyini, zənginliyini və müxtəlifliyini əks etdirən bir simvoldur. Onun tikanlı gövdəsi, bənövşəyi çiçəkləri və müalicəvi xüsusiyyətləri ilə maraqlı bir tədqiqat mövzusu olmaqla yanaşı, təbiətin gözəllik və faydalarına dair bir örnəkdir.