Eşşəkqanqalı (lat. Onopordum acanthium) Azərbaycan florasının zənginliyini təmsil edən, tikanlı və dilikdilik yarpaqları ilə seçilən maraqlı bir yabanı bitkidir. Adının mənşəyi, bitkinin sərt və tikanlı təbiətinə istinad edərək, eşşəyin belə asanlıqla yeməyə cürət etməyəcəyi qədər sərt olduğunu ifadə edir. Əslində, bu ad, bitkinin müdafiə mexanizmlərinin təsirliliyini vurğulayır.
Botanik baxımdan, eşşəkqanqalı mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinə aiddir. Onun böyük, tikanlı yarpaqları və iri, bənövşəyi rəngli çiçəkləri onu digər bitkilərdən fərqləndirir. Bu bitkinin hündürlüyü bir metrə qədər çata bilir və quraqlığa davamlılığı ilə seçilir. Çox vaxt yol kənarlarında, boş yerlərdə, çöllü ərazilərdə və əkin sahələrinin kənarlarında rast gəlinir.
Eşşəkqanqalının tibbi əhəmiyyəti də vardır. Xalq təbabətində müəyyən xəstəliklərin müalicəsində istifadə olunsa da, bu bitkinin tərkibi və təsiri haqqında elmi araşdırmalar kifayət qədər deyil. Ona görə də, hər hansı bir tibbi məqsədlə istifadə etməzdən əvvəl həkim məsləhəti almaq vacibdir. Bəzi mənbələr onun yarpaqlarının iltihab əleyhinə və ağrıkəsici təsirlərə malik olduğunu iddia edir.
Eşşəkqanqalının maraqlı bir xüsusiyyəti də onun toxumlarının yayılma mexanizmidir. Toxumları külək vasitəsilə geniş ərazilərə yayılır və beləliklə, bitkinin yayılması təmin olunur. Bütün bunlar eşşəkqanqalını sadəcə bir yabanı ot deyil, həm də təbiətin zənginliyini, canlıların müxtəlif uyğunlaşma mexanizmlərini göstərən maraqlı bir nümunə kimi qəbul etməyə imkan verir.