Duman-çiskin: Bu söz, əsasən Azərbaycan ədəbiyyatında, xüsusilə də poetik üslubda istifadə olunan rəngarəng və təsviri bir ifadədir. "Duman" sözünün öz mənası ilə yanaşı, "çiskin" əlavəsi onun xarakterini daha da dəqiqləşdirir və zənginləşdirir. Sadəcə "duman" deyil, daha sıx, daha ağır, daha çox yerə yapışan, nəzərə çarpmayan bir duman növünü təsvir edir. Havanın rütubətli və soyuq olması ilə əlaqəli bir mənzərəni canlandırır. Bu, adi bir duman deyil, yerə çökən, ətrafı bürüyən, hər şeyi qaranlıq və sirli bir pərdə ilə örtən bir duman-çiskindir.
Sözün tərkibindəki "çiskin" elementi, dumanın sıxlığına və görünüşünə əlavə bir xüsusiyyət qatır. Çiskin, incə su damcılarından ibarət, havada asılı qalan bir bulud kimi təsəvvür edilə bilər. Bu iki elementin birləşməsi - duman və çiskin - mənzərəyə daha çox dərinlik və əzəmət verir. Buradakı "çiskin", sadəcə dumanın bir sinonimi deyil, onun xüsusiyyətini vurğulayan bir tamamlayıcıdır.
Misal olaraq, "Hər yeri duman-çiskin qapladı" cümləsində, "duman-çiskin" ifadəsi sadəcə havada duman olduğunu deyil, hər şeyi bürüyən, hər tərəfi qaranlıq və gizli edən bir atmosferin olduğunu ifadə edir. Bu, oxucunun həmin mənzərəni daha canlı və dəqiq təsəvvür etməsinə kömək edir. Beləliklə, "duman-çiskin" sadə bir söz birləşməsindən daha çox, mənzərəni, əhvali-ruhiyyəni və hətta hadisənin miqyasını ifadə edən bir bədii vasitədir.
Ədəbiyyatda istifadə edilən "duman-çiskin" ifadəsi, əsərin üslubuna və atmosferinə xüsusi bir rəng qatır. Bu, sadəcə olaraq məlumat vermək üçün deyil, əsərin emosional təsirini artırmaq, oxucunun təxəyyülünü canlandırmaq və hadisələrin atmosferini daha dəqiq şəkildə canlandırmaq üçün istifadə olunur.