Dumduru sifəti, əsasən su üçün işlənsə də, daha geniş mənada hər hansı bir şeyin tam şəffaf, büllur kimi duru, təmiz və səlis olmasını ifadə edir. Mütləq fiziki şəffaflıqdan deyil, daha çox mənəvi təmizlik, saflıq və aydınlıq anlamını da özündə ehtiva edir.
Birinci mənası, sözün ən məşhur istifadə sahəsi olan fiziki şəffaflıqdır. “Dumduru su” ifadəsi, suyun çirk, çamur və ya başqa maddələrdən tamamilə təmiz, gözəl və aydın görünüşünü təsvir edir. Sanki suyun içindən baxanda arxasındakı əşyalar tam aydın görünür.
Lakin dumduru sözünün mənası yalnız fiziki görünüşlə məhdudlaşmır. Ədəbiyyatda və məcazi mənada dumduru, ruhun, düşüncənin və ya həyatın təmizliyi, saflığı və aydınlığı üçün də işlədilir. Məsələn, “dumduru bir qəlbin sahibi” ifadəsi, insanın təmiz niyyətli, riyakarsız və yalancı olmadığını bildirir. Düşüncənin dumduru olması isə fikrin aydın, səlis və qarışıq olmadığını göstərir.
Nəzər yetirin ki, verilən misal şeirdə ("Araz gəlir daşınnan; Suyu qalxır başınnan; Əzəli dumduruydu; Bulandı göz yaşınnan") Araz çayının suyu əvvəlcə dumduru təsvir edilir, ancaq sonradan göz yaşları ilə bulanır. Bu, dumduru sözünün dəyişkənliyə, təmizliyin pozula bilməsinə işarə edir. Beləliklə, dumduru sözü, statik deyil, dinamik bir anlayışdır.
Ümumiləşdirərək demək olar ki, dumduru sözü həm fiziki, həm də mənəvi təmizliyi, şəffaflığı, aydınlığı və saflığı ifadə edən zəngin mənalı bir sözdür. Onun istifadəsi əsərlərə estetik zövq və dərinlik qatır.