Ecaz sözü ərəb mənşəli olub, klassik Azərbaycan ədəbiyyatında geniş istifadə edilən bir termindir. Lüğətlərdə əsasən "möcüzə, misli görünməmiş şey, xariqə" kimi tərcümə olunsa da, mənası bu qısa izahlarla tam əhatə olunmur. Ecaz sadəcə bir möcüzə deyil, həm də bu möcüzənin yaradıcısının qüdrətini, ilahi gücünü, ya da fövqəladə bir qabiliyyətini vurğulayan bir ifadədir. Onu adi bir "möcüzə"dən ayıran əsas xüsusiyyət, hadisənin insan düşüncəsinin və təcrübəsinin xaricində, hətta təbiət qanunlarına zidd olaraq baş verməsidir.
Ecaza baxış bucağı zaman və məkana görə dəyişə bilir. Orta əsr ədəbiyyatında ecaz, əsasən ilahi qüdrətin təzahürü olaraq qələmə alınırdı. Sehrbazların və ya sehrli varlıqların hərəkətləri də ecaz kimi qiymətləndirilə bilsə də, bu ecaza olan inamın mənşəyi həmişə ilahi qüvvə ilə bağlı olurdu. Müasir istifadədə isə, ecaz daha çox təəccüb doğuran, gözlənilməz və heyranedici hadisələr üçün istifadə olunur. Yəni, hadisənin mənşəyi o qədər də vacib olmur, vacib olan onun insanı heyran edəcək qədər qeyri-adi olmasıdır.
Misal üçün, "Onun işi ecazdır, ecaz!" ifadəsi sadəcə olaraq bir işin möhtəşəm və təəccüblü olduğunu deyil, eyni zamanda bu işin arxasında dayanan qüvvənin də fövqəladə olduğunu vurğulayır. Bu ifadədə bir az da həyəcan və heyranlıq ifadə olunur. Beləliklə, ecaz sözünün mənası yalnız lüğətlərdə verilən qısa izahlarla məhdudlaşmır, o, tarixi kontekst, istifadə sahəsi və kontekstdən asılı olaraq daha geniş və dərin mənalar kəsb edir.