Ekvator [lat. aequator - bərabərləşdirən, bərabər edən] coğrafiyada Yer kürəsinin mərkəzindən keçən və ona perpendikulyar (90 dərəcəlik bucaq altında) olan müstəvi ilə kəsilmə xəttini ifadə edir. Bu xətt Yer kürəsini iki bərabər hissəyə – Şimal və Cənub yarımkürələrinə ayırır. Ekvator, Yer kürəsinin ən geniş dairəsidir və hər nöqtəsi Günəşə nisbətən eyni məsafədə yerləşir.
Ekvatorun uzunluğu təxminən 40 075 kilometrdir və coğrafi koordinat sisteminin əsas elementlərindən biri sayılır. Enlem koordinatlarının başlanğıc nöqtəsini təşkil edir, yəni ekvatorun enlemi 0° -dir. Bundan şimala doğru enlemlər müsbət (+), cənuba doğru isə mənfi (-) işarə ilə göstərilir. Bu səbəbdən də ekvator, coğrafi xəritələrdə və naviqasiya sistemlərində mühüm rol oynayır.
Ekvatorun yerləşməsi Yer kürəsinin fırlanması və Günəş ətrafında hərəkəti ilə bağlı bir sıra maraqlı hadisələri müəyyənləşdirir. Məsələn, ekvator ətrafında fırlanma sürəti ən yüksəkdir və bu səbəbdən də burada sentrifugal qüvvə daha güclüdür. Ekvator zonasında il ərzində temperatur fərqi azdır və iqlim əsasən isti və rütubətlidir. Tropik meşələr, qızmar səhralar, və müxtəlif ekvatorial iqlimlərlə xarakterizə olunan bölgələrin böyük bir hissəsi ekvator ətrafında yerləşir.
Tarix boyu ekvatorun tədqiqi və onun xüsusiyyətlərinin öyrənilməsi coğrafiya, astronomiya və digər elmlərin inkişafına böyük töhfə vermişdir. Ekvator, sadəcə bir xətt deyil, Yer kürəsinin quruluşunu, iqlimini və biomüxtəlifliyini anlamaq üçün əhəmiyyətli bir coğrafi konsepsiyadır.