Elbaşı sözü Azərbaycan dilində əsasən tarixi kontekstdə istifadə olunan bir termindir. Sözün əsl mənası "eli idarə edən, elə başçılıq edən şəxs" deməkdir. Bu, sadəcə bir hökumət rəsmisi və ya monarxdan daha çox, öz tayfası, qəbiləsi və ya böyük bir icması üzərində nüfuz və hakimiyyətə malik olan, onların mənafelərini qoruyan və yönəldən şəxsiyyəti ifadə edir.
Elbaşının vəzifələri müxtəlif ola bilərdi. Bu, həm hərbi liderlik, həm də siyasi idarəetmə, həm də məhkəmə funksiyalarını özündə birləşdirə bilərdi. Elbaşının qərarları adətən icmanın adətlərinə, ənənələrinə və qəbul edilmiş normalarına əsaslanırdı. Onun hakimiyyəti mütləq olmaya bilərdi və icmanın rəhbərləri və ağsaqqalları ilə məsləhətləşmələr aparmaq onun vəzifəsinin ayrılmaz hissəsi idi.
Müasir dövrdə "elbaşı" termini daha az istifadə olunsa da, tarixi ədəbiyyatda və folklor nümunələrində tez-tez rast gəlinir. Cəlil Məmmədquluzadənin "Ölülər" əsərində olduğu kimi, bəzi əsərlərdə elbaşı obrazı icmanın qoruyucusu, amma eyni zamanda öz gücünü sui-istifadə edən bir şəxs kimi təsvir olunur. Bu, elbaşılığın mürəkkəb və çoxşaxəli təbiətini əks etdirir.
Beləliklə, "elbaşı" sözü sadə bir tituldan daha çox, bir tarixi-ictimai fenomeni, el-oba həyatının mühüm bir elementi olan rəhbərlik formasını ifadə edir. Bu söz Azərbaycan tarixinin və mədəniyyətinin dərinliklərindən gələn zəngin bir məna daşıyır.