Ensefalít (yun. ἐγκέφαλος - enképhalos - beyin + -ῖτις - -itis - iltihab) tibb terminidir və beynin iltihabını ifadə edir. Bu iltihablaşma müxtəlif səbəblərdən, o cümlədən viruslar, bakteriyalar, göbələklər, parazitlər və ya otoimmün reaksiyalar nəticəsində baş verə bilər. Ensefaliitin simptomları olduqca müxtəlifdir və xəstəliyin səbəbi, beynin hansı hissəsinin təsirləndiyi və xəstənin ümumi sağlamlıq vəziyyəti ilə bağlıdır.
Bəzi hallarda ensefaliit yüngül simptomlarla, məsələn, baş ağrısı, qızdırma, yorğunluq və əzələ ağrısı ilə özünü göstərə bilər. Lakin daha ciddi hallarda, xəstəlik huşsuzluq, qusma, boynun sərtləşməsi, konvulsiyalar, nitq və hərəkət pozğunluqları, hətta koma kimi ağır əlamətlərlə müşahidə oluna bilər. Ensefaliitin ağır formaları beyinə ciddi və qaytarılmaz ziyan vura bilər, əlillik və ya hətta ölümə səbəb ola bilər.
Ensefaliitin diaqnozu müxtəlif üsullar, o cümlədən fiziki müayinə, beyin-onurğa mayesinin analizi (liquor punksiyası), beyin tomoqrafiyası (KT) və maqnit-rezonans tomoqrafiyası (MRT) vasitəsilə qoyulur. Müalicə səbəbə bağlı olaraq dəyişir və virus əsaslı ensefaliitdə əsasən dəstəkləyici müalicə tətbiq olunur. Bakterial və ya göbələk mənşəli ensefaliitlərdə isə antibiotik və ya antifungal dərmanlar istifadə olunur. Bəzi hallarda kortikosteroidlər iltihabı azaltmaq üçün təyin oluna bilər. Tez və effektiv müalicənin həyati əhəmiyyəti var, çünki vaxt itirilməsi ciddi fəsadlara səbəb ola bilər.
Ensefaliitin qarşısını almaq üçün müəyyən profilaktik tədbirlər mövcuddur. Bunlara peyvənd olunma (məsələn, qızamık, qızılca, papaq və su çiçəyi kimi xəstəliklərə qarşı), həşərat sancması qarşısının alınması (xüsusən tropik bölgələrdə), əllərin tez-tez yuyulması və gigiyenik şəraitə riayət etmək daxildir. Ensefaliit ciddi bir xəstəlikdir və onunla bağlı hər hansı bir şübhə olduqda dərhal tibbi yardım almaq vacibdir.