Eş (türk. mənşəli) sözü, Azərbaycan dilində əsasən "yoldaş" və "dost" mənalarında işlənir. Lakin sadəcə yoldaş və dost kimi tərcümə etmək, bu sözün zəngin məna dünyasını tam əks etdirmir. Çünki "eş" sözü, sadəcə tanışlıqdan kənara çıxan, daha dərin bir bağlılığı, birgəlik duyğusunu, bəzən də tale yoldaşlığı hissini ifadə edir.
Həmyerlilər, qohumlar, həmfikirlər, uzun illər bir yerdə yaşayan və ya işləyən insanlar arasında istifadə edilən bu söz, sözün əsl mənasında qan bağı olmasa da, qan qohumluğuna bənzər bir yaxınlığı, sədaqəti və etibarı ifadə edir. Birgə keçirdikləri çətinliklər, bölüşdükləri sevinclər və kədərlər bu bağlılığı daha da möhkəmləndirir.
Mirzə Fətəli Axundzadənin "Molla Nəsrəddin" jurnalında da rast gəlinən "eş" sözü, həm də müəyyən bir məqsəd uğrunda birləşmiş insanların bir-birinə olan münasibətini bildirir. Bu mənada, "eş" sözü "mübariz yoldaş", "həmkar" kimi anlamları da özündə cəmləşdirir.
Hövsan Cavidin misrasında ("Minlərcə sənin eşlərin ancaq; Yoxsulları etməkdə oyuncaq.") istifadə olunan "eş" sözü, bir tərəfdən çoxlu sayda yoldaşı, digər tərəfdən isə bu yoldaşların bədbəxtliyini, acizliyini vurğulayır. Bu isə sözün həm kəmiyyət, həm də keyfiyyət baxımından nə qədər geniş məna kəsb etdiyini göstərir.
Beləliklə, "eş" sözünün mənasını sadəcə "yoldaş" və ya "dost" kimi qəbul etmək kifayət deyil. Bu söz, tarixi kökləri, mədəni konteksti və istifadə edildiyi kontekstdən asılı olaraq daha geniş və dərin bir məna daşıyır. O, birgəlik, bağlılıq, sədaqət, həmrəylik və birgə mübarizə duyğularını əks etdirən çoxşaxəli bir termindir.