Evli-eşikli sözü, Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında ailə həyatının, məskən salmanın və qurulmuş bir həyatın simvoludur. Sadəcə "ailəsi olan" mənasından daha çox, bu ifadədə həyatın müəyyən bir mərhələsini, sabitliyi və məsuliyyəti əks etdirən bir çalar var.
Birinci mənası kimi qeyd edilən "ailəsi, evi, dirriyi olan" tərifi, sözün əsasını əhatə etsə də, tam mənzərəni verməkdən uzaqdır. "Dirri" sözünün də əlavə edilməsi, yalnız ailənin mövcudluğunu deyil, həm də onunla bağlı olan fiziki məkandan, yəni evdən, həyətdən, mülkdən bəhs etdiyini göstərir. Beləliklə, "evli-eşikli" olmaq, sadəcə nikah bağlamaqdan daha geniş bir məfhumdur; özünə məxsus bir ev qurmaq, həyat qurmaq, ailənin rifahı üçün çalışmaq mənasını da özündə cəmləşdirir.
Sözün istifadəsindəki nüanslara diqqət etsək, "evli-eşikli kişi" deyərkən, yalnız nikahda olan deyil, həm də öz ailəsinə, ev-eşikliyinə məsuliyyətlə yanaşan bir kişi təsəvvür edilir. Bu, əxlaqi, sosial və iqtisadi məsuliyyətləri özündə birləşdirən bir anlayışdır. "Evli-eşikli olmaq" deyərkən isə, bu məsuliyyətləri qəbul etmək və bu həyatı yaşamaq prosesi vurğulanır.
Xınalıq kəndinə aid nümunədə isə, sözün daha çox cəmiyyətə inteqrasiya olunma, yetişkinlik həyatına qədəm qoyma, özünə məxsus bir yer tutma mənasında istifadə olunduğu görünür. Bu, sözün kontekstə bağlı olaraq müxtəlif çalarlar əldə edə biləcəyini göstərir.
Nəticədə, "evli-eşikli" sözü sadə bir tərifə sığmayan, zəngin məna yükü daşıyan bir ifadədir. O, ailə həyatının, məskən salmanın, məsuliyyətin və cəmiyyətə inteqrasiyanın birlikdə ifadə olunduğu, Azərbaycan mədəniyyətinin dərinliklərindən gələn bir söz qəliblənməsidir.