Evrika! (yun. εὕρηκα!) – Qədim Yunanıstanda yaşamış məşhur riyaziyyatçı və mexanik Arximedə aid olduğu deyilən, kəşf zamanı ifadə olunan bir nida cümləsidir. Sözün həqiqi mənası "tapdım!" və ya "axtardığımı tapdım!" deməkdir. Ancaq bu sadə tərif, sözün arxasındakı tarixi və emosional dərinliyi tam əks etdirmir.
Arximedin hekayəsi, bir çox tarixçi tərəfindən əfsanə kimi qəbul olunsa da, evrika nidasının güclü bir obrazı qalmışdır. Əfsanəyə görə, Arximed kral Hieronun ona verilən tacın tamamilə qızıldan olub-olmadığını müəyyən etməyə çalışırdı. Çözümü tapmaq üçün uzun müddət əziyyət çəkib düşünən Arximed, bir gün hamamdan çıxarkən suyun səviyyəsinin bədəninin həcminə uyğun olaraq yüksəldiyini müşahidə edir. Bu kəşf ona tacın həcmini və sıxlığını müəyyən etmək, bununla da qızılın tərkibini təyin etmək imkanı verdi. Həyəcanını gizlədə bilməyən Arximed küçələrə çıxaraq "Evrika! Evrika!" diye bağırmağa başlayır.
Beləliklə, "Evrika!" sadə bir kəşf nidasından daha çox məna kəsb etmişdir. O, elm və texnikanın inkişafına verdiyi töhfələri ilə yanaşı, elmi kəşflərin həyəcanını, "aha!" anının sevincini və zəka zəfərinin əzəmətini ifadə edən universal bir ifadəyə çevrilmişdir. Bu gün də "Evrika!" sözü hər hansı bir problemin həllinin tapılması ilə bağlı bir kəşf anını, qəfil baş verən aydınlığı və yeni bir anlayışın doğulmasını ifadə etmək üçün istifadə olunur.
Həmçinin qeyd etmək vacibdir ki, Arximedin həyatında başqa evrika anları da yaşanmış ola bilər. Lakin, tarixə ən çox düşən və ən məşhur olanı, məhz tacın tərkibini təyin etməklə bağlı hadisədir. Bu hadisə “Evrika!” sözünün sonsuz şöhrət qazanmasına və elmi kəşflərlə əlaqələndirilməsinə səbəb olmuşdur.