izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Eyzən sözü Azərbaycan dilində "tamam", "bütün", "başdan-başa" mənalarında işlənən bir sifət və zərfdir. Bu söz, bir şeyin tamlığına, bütövlüyünə və ya bir prosesin başdan-başa davam etməsinə işarə edir. Sadəcə "tamam" sözünün sinonimi olmaqdan da əlavə, "eyzən" daha çox bir tamamlanmanın, bütövlüyün vurğulanmasını ifadə edir. Məsələn, "eyzən yorulmuşam" deyərkən sadəcə yorulmaq deyil, dərin bir yorulmanı, tam bir tükənməni nəzərdə tuturuq.

Sözün kökü qədim türk dillərindən gəlmə ehtimalı güclüdür və "bütünlük", "tam hal" kimi mənaları ehtiva edən köklərlə əlaqələndirilə bilər. Ədəbiyyatda, xüsusilə də klassik ədəbiyyat nümunələrində tez-tez rast gəlinən "eyzən" sözü, dilin zənginliyini və ifadə imkanlarını genişləndirən bir ifadə vasitəsidir. Məsələn, Mirzə Ələkbər Sabirin misrasında "eyzən xuruş sərasər" ifadəsi, xuruşun tamamilə, başdan-başa davam etməsini, süni bir qaydada deyil, təbii və tam şəkildə davam etməsini ifadə edir.

Sözün daha maraqlı bir tərəfi də onun emosional yüklənməsidir. Sadəcə faktiki bir məlumatı deyil, həm də nitqə müəyyən bir duyğu əlavə edir. Məlumatın verilmə üsuluna görə, "eyzən" sözü, bəzən həyacanı, bəzən isə məyusluğu, bitkinliyi ifadə edə bilər. Məsələn, "eyzən fikirdə" ifadəsi, yalnız fikirdə olmağı deyil, dərin bir düşüncə və ya qayğı içində olmağı ifadə edir. Bu, sözün mənasının kontekstə bağlı olaraq dəyişə biləcəyini göstərir.

Qısacası, "eyzən" sözü sadəcə bir sinonim olaraq deyil, mənasını zənginləşdirən, ifadəyə emosional rəng qatan, dili daha ifadəli edən bir leksik vahiddir. Onun köhnəliyini və dərin məna ehtivasını nəzərə alaraq, bu sözün müasir Azərbaycan dilində daha geniş istifadə edilməsi dilin zənginliyinin qorunması baxımından əhəmiyyətlidir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz