Əfəl sözü Azərbaycan dilində əsasən "fiziki və ya zehni cəhətdən əldən düşmüş, iş görə bilməyən, ətalətli və hərəkətsiz" mənasında işlənir. Sadəcə "əlindən iş gəlməyən" kimi dar mənada deyil, daha geniş bir kontekstdə düşünülməlidir. Bu, yalnız fiziki əlilliyi deyil, həm də yorgunluq, xəstəlik, qocalıq və ya ruhdan düşmüşlük kimi hallardan irəli gələn fəaliyyətsizliyi də əhatə edir. Sözün kökünə nəzər salsaq, dərin bir yorğunluq və gücsüzlük hissini əks etdirdiyini görərik.
Əfəllik, bir növ passivlik və hərəkətsizlik vəziyyətidir. Bu vəziyyətə düşən şəxs özünün adi fəaliyyətlərini belə yerinə yetirməkdə çətinlik çəkir. Bir əfəl adam, həm fiziki, həm də zehni olaraq sönükləşmiş, həyata olan marağını itirmiş ola bilər. Bu, təkcə yaşlı insanlarda deyil, gənc yaşda olanlarda da müşahidə oluna bilər. Məsələn, ağır bir xəstəlikdən sonra və ya ağır bir stressdən sonra insan əfəl hala düşə bilər.
Lüğətlərdə "maymaq" sözü ilə sinonim kimi göstərilməsinə baxmayaraq, əfəl daha çox passiv və ətalətli bir vəziyyəti, maymaq isə daha çox dəli, səfeh və ya ağılsız bir hərəkəti ifadə edir. Bu səbəbdən, iki söz arasında kiçik də olsa, məna fərqi mövcuddur. Misal olaraq verilən "Əfəl adam" ifadəsi, insanın yalnız iş görə bilməməsini deyil, həm də ümumi bir passivlik və həyat enerjisinin azlığını ifadə edir.
Qeyd olunan misal cümlədəki (“Bax, bu zatıqırıq, yaramaz, əfəl; Demək, əl qald”) istifadə, əfəl sözünün “iş görə bilməmək”dən əlavə, “yararsız”, “faydasız” kimi mənaları da ehtiva edə biləcəyini göstərir. Yəni, kontekstdən asılı olaraq sözün mənası daha da genişlənə bilər.