izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Əkəc sözü Azərbaycan dilində əsasən iki əsas mənada işlədilir: ölçü və təcrübə baxımından.

Birinci mənası fiziki ölçülərin böyüklüyünü, iriliyini, yekəliyini ifadə edir. Bu mənada "əkəc" sözü "böyük", "nəhəng", "hündürboy" kimi sözlərlə sinonimdir. Məsələn, "əkəc bir ağac", "əkəc bir heyvan" ifadələrində əkəc sözü həmin obyektin fiziki olaraq böyük olduğunu vurğulayır. Hətta, qeyri-rəsmi danışıq dilində böyük ölçülü bir insan üçün də "əkəc adam" ifadəsi istifadə oluna bilər. Bu mənada, "əkəc" daha çox təsirli və obrazlı bir ifadədir, sadəcə "böyük" sözündən daha çox güc və möhtəşəmlik ifadə edir.

İkinci mənası isə daha çox məcazi məna daşıyır və yaşlılığı, təcrübəli və ağıllı olmanı ifadə edir. Bu mənada "əkəc" sözü "təcrübəli", "sınaqdan keçmiş", "ağıllı", "kamal sahibi" kimi sözlərlə sinonimdir. "Əkəc bir insan" deyəndə, sözügedən şəxsin uzun illər ərzində topladığı həyat təcrübəsi və biliyi nəzərdə tutulur. Bu mənada "əkəc" sözü hörmət və ehtiram ifadə edir və həmin şəxsin müdrikliyini, düşüncəliliyini vurğulayır. İldırım İldırımzadə ilə bağlı nümunədə olduğu kimi, “özünü əkəc kimi aparırdı” ifadəsi, onun özünü vacib, təcrübəli və möhtərəm hesab etdiyini, ehtimal ki, digərlərinə nəzərən üstün olduğunu göstərir.

Qeyd etmək lazımdır ki, "əkəc" sözü daha çox şifahi nitqdə işlənir və yazılı ədəbiyyatda o qədər də geniş yayılmayıb. Ancaq xalq yaradıcılığında, nağıllarda və məsəllərdə rast gəlinir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz