izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Əkin-tikin sözü Azərbaycan dilində, əsasən şivə və dialektlərdə işlənən bir söz birləşməsidir. Lüğətlərdə "top, dan. Əkin, əkin yeri; həyətyanı təsərrüfat" kimi tərcümə olunsa da, bu izah tam mənzərəni əks etdirmir. Əslində "əkin-tikin" daha geniş bir məna kəsb edir və sadəcə əkin sahəsini deyil, həmçinin o ərazidəki bütün təsərrüfat işlərini, həyətyanı bağçanı, mal-qaranı, ümumilikdə kənd təsərrüfatı ilə bağlı fəaliyyəti əhatə edir.

Söz birləşməsindəki "əkin" kənd təsərrüfatı məhsullarının əkilməsi, becərilməsi, yəni tarlada bitən taxıl, tərəvəz, meyvə kimi məhsulları ifadə edirsə, "tikin" isə daha çox həyətyanı təsərrüfatla əlaqəli fəaliyyətləri – bağçılıq, heyvandarlıq, quşçuluq və s. əhatə edir. Beləliklə, "əkin-tikin" bir ailənin və ya fərdi təsərrüfatın bütün kənd təsərrüfatı fəaliyyətlərini ifadə edən ümumiləşdirilmiş bir termin kimi qəbul edilə bilər.

Misal olaraq verilən "Onun əkin-tikini vardır" cümləsində, bu söz birləşməsi sadəcə əkin sahəsinin olmasını deyil, həmin şəxsin kənd təsərrüfatı ilə məşğul olduğunu, mal-qarası, bağçası və ümumiyyətlə təsərrüfatının olduğunu bildirir. Bu mənada söz birləşməsi, maddi rifahı, özünütəminatlılığı və təbiətlə sıx əlaqəni ifadə edən rəmzi bir məna da daşıyır.

Şeirdəki "Əkinə-tikinə, ya şəhərə gedən sübhdən gedib" misrasında isə, "əkinə-tikinə" ifadəsi kənd həyatından, təsərrüfat işlərindən ayrılıb şəhərə yollanmağı bildirir. Bu, kənd həyatının və təsərrüfat işlərinin tərk edilməsini, şəhər həyatına keçidi simvolizə edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz