Əks-manevr (ər. əks və fr. manoeuvre) hərbi terminidir və düşmənin hərbi əməliyyatlarını, taktiki hərəkətlərini, yəni manevrini puç etmək, əngəlləmək və ya neytrallaşdırmaq məqsədilə həyata keçirilən hərbi əməliyyatlara deyilir. Sadəcə “düşmənin manevrinə qarşı manevr” deyil, daha mürəkkəb və çoxşaxəli bir hərbi strategiya və taktikadır.
Əks-manevr, düşmənin əsas hücum istiqamətini dəyişdirmək, onun planlarını alt-üst etmək, qüvvələrini səpələmək və ya zəiflətmək üçün planlaşdırılmış və icra edilmiş bir sıra hərbi əməliyyatlardan ibarət ola bilər. Bu, yalnız passiv müdafiə deyil, aktiv və hücum xarakterli bir cavabdır. Əks-manevr, düşmənin üstünlüklərini neytrallaşdırmaq və öz üstünlüklərini yaratmaq üçün istifadə edilən bir vasitədir.
Əks-manevrin uğuru, dəqiq kəşfiyyat, düşmənin niyyətlərinin düzgün qiymətləndirilməsi, öz qüvvələrinin səmərəli idarə edilməsi və operativ qərarların vaxtında verilməsindən asılıdır. Müasir döyüş şəraitində, elektron müharibə, informasiya əməliyyatları və siber hücumlar kimi yeni texnologiyaların əks-manevrlərin planlaşdırılması və icrasında mühüm rol oynadığı qeyd edilməlidir.
Tarix boyu bir çox hərbi əməliyyatlarda əks-manevrlərin böyük əhəmiyyəti olmuşdur. Uğurlu əks-manevrlər, böyük hərbi qələbələrə və hətta müharibələrin gedişatının dəyişməsinə səbəb olmuşdur. Bu səbəbdən, hərbi strategiya və taktikasının mühüm tərkib hissəsi olaraq əks-manevrin öyrənilməsi və təkmilləşdirilməsi hərbi təlimlərin əsas prioritetlərindən biridir.