izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Əqrəba (ərəbcə: أقارب - aqrāb) sözü, Azərbaycan dilində əsasən "qohumlar" mənasında işlənir və çox vaxt "qohum-əqrəba" ifadəsi ilə birlikdə rast gəlinir. Lüğətlərdəki qısa izah bu zəngin mənanı tam əks etdirmir. Əslində, əqrəba anlayışı sadəcə qan qohumluğu ilə məhdudlaşmır.

Əqrəbanın dairəsi, qan qohumluğunun dərəcəsindən asılı olaraq geniş və ya dar ola bilər. Yaxın qohumlar (ana, ata, bacı, qardaş, övlad) ilə yanaşı, uzaq qohumları (əmi, dayı, xala, bibib, nənə, baba, əmiuşağı, dayıuşağı və s.) da əqrəbaya daxildir. Hətta bəzi mədəniyyətlərdə qohumluq əlaqələri nikahlar vasitəsilə genişlənərək, qayınana, qayınata, baldız, qayınqardaş kimi qohumları da əqrəbaya daxil edir.

Maraqlı bir məqam odur ki, əqrəba anlayışı yalnız bioloji qohumluqla deyil, həm də sosial qohumluqla bağlıdır. Məsələn, çox yaxın dostlar, uzun illər bir yerdə yaşamış insanlar, qohum kimi qəbul edilə və əqrəba kimi adlandırıla bilərlər. Bu, xüsusilə ənənəvi cəmiyyətlərdə daha çox müşahidə olunur.

Beləliklə, "əqrəba" sözünün mənası sadəcə "qohumlar" deyil, daha çox geniş bir ailə və sosial əlaqələr şəbəkəsini əks etdirir. Həmin şəbəkənin daxili quruluşu, mədəniyyətdən və sosial kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər. "Hümmətəlinin qohum və əqrəbası" ifadəsi də bunu təsdiq edir; burada "qohum" sözü yaxın qohumları, "əqrəba" isə daha geniş qohumluq dairəsini ifadə edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz