Əliqanlı sözü Azərbaycan dilində əsasən "cinayətkar", "qatil" və "cani" mənalarında işlənir. Lüğətlərdəki qısa izahlar bu sözün ifadə etdiyi dərin psixoloji və sosial kontekstləri tam əks etdirmir. Əslində "əliqanlı" sadəcə bir cinayət törətmiş şəxsi deyil, daha çox qan tökən, şiddətə meyilli, ruhən pozulmuş və ictimai normaları ciddi şəkildə pozmuş bir fərdi ifadə edir.
Sözün etimologiyası da maraqlıdır. "Əliqan" kökü qan tökülməsi, qətliam ilə bağlı bir təsəvvürü canlandırır. "Lı" şəkilçisi isə keyfiyyət və ya mənsubiyyət bildirir. Beləliklə, "əliqanlı" sözü "qan tökənə aid olan", "qan tökən", "qan içində olan" kimi semantik çalarlar daşıyır. Bu, sadəcə bir cinayətkar olmaqdan daha dəhşətli bir təsviri yaradır.
Ədəbiyyatda və xalq dilində "əliqanlı" sözü çox vaxt pis niyyətli, qisas almaqda və ya şiddətdə sərt şəxsləri təsvir etmək üçün işlədilir. Onların hərəkətləri sadəcə cinayət deyil, bəzən dəhşətli, qəddar və planlı olur. Ona görə də, bu söz adi "cinayətkar" sözündən daha güclü emosional yüklə daşıyır.
Misal olaraq, verdiyiniz cümlədəki "Əliqanlı cinayətkarlar öz cəzalarına çatacaqlar" ifadəsi, sadəcə hüquqi cəza deyil, ədalətin təntənəsini, pisliyin cəzasız qalmayacağını da ifadə edir. İkinci cümlədəki istifadəsi isə daha obrazlıdır və əliqanlı şəxsin qəddarlığını vurğulayır.
Nəticə olaraq, "əliqanlı" sözü sadə bir sinonim deyil, dərin mənalar daşıyan, şiddət, qəddarlıq və pis niyyəti təsvir edən güclü bir leksik vahiddir.