Əlirişməz sözü, Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində əsasən "əlyetməz" kimi izah olunsa da, mənasını daha geniş və dəqiq şəkildə ifadə etmək mümkündür. Sadəcə "əlyetməz" olmaqdan daha çox, əlirişməz bir şey, həm fiziki, həm də metaforik olaraq, çətin əldə edilən, uzaq, nagil deyilən bir şey kimi də qəbul edilə bilər. Bu, həm məsafə, həm də çətinlik, bəzən də qeyri-mümkünlük hissini ehtiva edir.
Misal üçün, uzaq bir dağın zirvəsi fiziki olaraq əlirişməz ola bilər; çətin relyef, yüksək hündürlük və digər maneələr onun əldə olunmasını çətinləşdirir. Ancaq əlirişməzlik həm də metaforik mənada istifadə oluna bilər. Məsələn, "əlirişməz xəyal", "əlirişməz hədəf" ifadələrində olduğu kimi, bir insanın və ya cəmiyyətin nail olmaq üçün çox səy göstərməli olduğu, hətta nail olmasının qeyri-müəyyən olduğu bir məqsədi, vəziyyəti ifadə edir. Bu zaman əlirişməzlik, çətinlik, nadirlik və istənilən bir məqsədə çatan yolun uzunuğundan irəli gələn məsafəni ifadə edir.
Mir Cəlalın şeirdəki "əlirişməz ümidlər" ifadəsi də bu metaforik istifadəyə əyani bir nümunədir. Uzaqda parlayan ulduz, həm fiziki məsafəni, həm də ümidlərin həyata keçməsinin çətinliyini, bəlkə də qeyri-müəyyənliyini simvolizə edir. Ümidlər, həyatda istənilən hədəflər kimi, əldə edilməsi üçün səy tələb edir və həmişə də əldə olunmur. Ona görə də, ulduzun uzaqlığı ümidlərin əlirişməzliyini, əldə olunmasının çətinliyini göstərir.
Beləliklə, "əlirişməz" sözü sadəcə "əlyetməz" olmaqdan daha çox məna daşıyır. O, həm fiziki, həm də metaforik olaraq uzaqlığı, çətinliyi, nadirliyi və bir məqsədə çatmanın çətinliyini ifadə edən daha zəngin və çoxcəhətli bir termindir.