Ənlik-kirşan, Azərbaycan qadınlarının ənənəvi gözəllik mədəniyyətinin ayrılmaz tərkib hissəsi olan bir kosmetik vasitədir. Bu termin, əsasən üzdəki qüsurları gizlətmək, dərini hamarlaşdırmaq və gözəlliyi vurğulamaq üçün istifadə edilən ənlik və kirşanın birgə adını ifadə edir. Əslində, "ənlik-kirşan" sadəcə iki ayrı kosmetik maddənin cəmindən ibarət deyil, daha çox bu iki maddənin qarışıq halda və ya birlikdə tətbiq olunmasını ifadə edir.
Tarixən, ənlik və kirşan fərqli tərkibli məhsullar olub. Ənlik, ümumiyyətlə, dəri tonunu aydınlaşdırmaq və üzə rəng qatmaq üçün istifadə edilən bir növ pudra və ya krem halında olan kosmetik vasitə idi. Tərkibi, dövrə və regiona görə dəyişsə də, əsasən təbii minerallardan, bitki mənşəli boyalardan və ya hətta sadəcə un kimi maddələrdən hazırlanırdı.
Kirşan isə, daha çox üz cizgilərini vurğulamaq, gözəllik xətlərini qabartmaq məqsədi ilə istifadə edilirdi. Kirşanın tərkibi də müxtəlif ola bilərdi; qırmızı rəngli gil, qırmızı boyayıcı bitkilər və ya digər təbii pigmentlər kirşanın əsas komponentlərini təşkil edərdi. Beləliklə, ənlik-kirşan birlikdə istifadə edildikdə, dərini hamarlaşdıran, tonunu tənzimləyən və üz cizgilərini aydınlaşdıran gözəllik effekti yaradırdı.
Bayatıda da ifadə olunduğu kimi ("Sənin kimi mah-camal; Ənlik-kirşanı neylər?"), ənlik-kirşanın gözəllik idealı ilə bağlılığı bəlli olur. Doğal gözəlliyə malik olan bir insan üçün ənlik-kirşana ehtiyac yoxdur, belə gözəllik öz-özlüyündə kifayətdir. Bu, ənlik-kirşanın sadəcə bir kosmetik vasitədən çox, o dövrün gözəllik anlayışı və qadın idealı ilə bağlı bir mədəniyyət simvolu olduğunu göstərir.