ərköyünləşmə

izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Ərköyünləşmə, "ərköyünləşmək" fellərinin törəməsi olan bir isimdir. Sadəcə feilin məsdər şəklindən əmələ gəlmiş bir söz olmaqdan kənara çıxaraq, daha geniş və dərin bir məna daşıyır. Ərköyünləşmə, bir şəxsin, ümumiyyətlə uşağın, həddindən artıq qayğı, diqqət və imtiyazlar nəticəsində özünü hər şeydən üstün tutması, özbaşınalıq və inadkarlıq göstərməsi, həmçinin başqalarının istək və rəylərinə hörmətsizlik etməsi halının ifadəsidir.

Bu prosesin kökündə, əsasən valideynlərin və ya digər yaxın qohumların həddən artıq sevgisi, uşağa hər istədiyini verməsi, onu hər cür narahatlıqdan qoruması və onun bütün səhvlərinə göz yumması dayanır. Nəticədə, uşaq özünü başqalarından fərqli, daha əhəmiyyətli və imtiyazlı hiss edir. Bu hisslər isə, sonradan onun davranışlarında əks olunur və ərköyünlük, intizamsızlıq, təkəbbürlük və başqalarına hörmətsizlik kimi xoşagəlməz xüsusiyyətlərin formalaşmasına səbəb olur.

Ərköyünləşmənin təsiri yalnız uşaqlıq dövrü ilə məhdudlaşmır. Həddindən artıq qayğı ilə böyüyən fərdlər, böyüklük yaşlarında da münasibətlərdə çətinlik çəkə, öz istəklərini həyata keçirmək üçün mübarizə aparmağa, başqalarının hisslərinə laqeyd yanaşmağa meyl edə bilərlər. Belə insanlar tez-tez tənqidə və əks rəylərə dözməkdə çətinlik çəkirlər və öz səhvlərinin məsuliyyətini daşımaqdan boyun qaçıra bilərlər. Ona görə də, ərköyünləşmənin qarşısının alınması, sağlam və tarazlı bir şəxsiyyətin formalaşması üçün çox vacibdir. Bu prosesdə müəyyən sərhədlərin müəyyən edilməsi, uşağın məsuliyyət hissinin aşılanması və onun həm müsbət, həm də mənfi təcrübələr əldə etməsinə imkan verilməsi böyük əhəmiyyət kəsb edir.

Qısacası, ərköyünləşmə sadəcə bir söz deyil, bir prosesdir, ki, şəxsiyyətin formalaşmasına ciddi təsir edir və həm fərdin özü, həm də ətrafındakılar üçün mənfi nəticələrə səbəb ola bilər. Buna görə də, həm valideynlər, həm də tərbiyəçilər bu prosesi yaxşı başa düşməli və onun qarşısının alınması üçün lazımi tədbirləri görməlidirlər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz