izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Ərz sözü Azərbaycan dilində köhnə bir termin olub, əsasən iki əsas mənada işlənir:

1. En, Genişlik (Uzunluğun Müqabili): Bu mənada ərz, bir obyektin və ya ərazinin uzunluğuna nisbətən enini, genişliyini ifadə edir. Məsələn, bir otağın ərzini (genişliyini) ölçmək, bir çayın ərzini (eni) müəyyən etmək kimi ifadələrdə işlənə bilər. Müasir Azərbaycan dilində "en" sözü daha çox istifadə olunsa da, ərz sözü tarixi mənbələr və köhnə ədəbiyyat nümunələrində rast gəlinir. "Uzunluq" və "ərz" (genişlik) anlayışları bir-birini tamamlayan iki ölçü vahidini təmsil edir.

2. Coğrafi Mənada Köhnə Termin: Coğrafiyada, xüsusilə köhnə coğrafiya kitablarında, "ərz" termini en dairəsini ifadə etmək üçün işlənmişdir. Yer kürəsinin səthindəki en dairələri, ekvatordan qütblərə doğru uzanan, paralel xəttlərdir. Bu mənada ərz, coğrafi koordinat sisteminin mühüm bir tərkib hissəsini – en dairəsini – göstərir. Bu istifadə üsulu günümüz üçün artıq köhnəlmiş olsa da, tarixi coğrafi mətnləri anlamaq üçün ərz sözünün bu mənasını bilmək vacibdir. Belə ki, köhnə xəritələrdə və ya coğrafi əsərlərdə bu terminə rast gəlmək mümkündür.

Qısacası, "ərz" sözü zaman keçdikcə əsasən "en" sözü ilə əvəzlənsə də, dilin zənginliyini və tarixini əks etdirən maraqlı və məlumatverici bir termindir. Onun həm ölçü, həm də coğrafi mənada istifadəsi, Azərbaycan dilinin leksik inkişafını göstərir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz