izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Əsaslandırılma sözü "əsaslandırmaq" fellindən törəmiş bir isimdir və əsasən bir iddianın, fikrin, qərarın və ya hərəkətin əsasının, səbəbinin və ya dəlilinin izah edilməsi, sübut olunması mənasını verir. Yəni, bir şeyin doğruluğunun və ya məqsədəuyğunluğunun arqumentlər, faktlar və ya məntiqi əlaqələr vasitəsilə aydınlaşdırılması prosesidir.

Əsaslandırılma sadəcə bir şeyin “doğru olduğunu demək” deyil, həm də bu doğruluğun nəyə əsaslandığını ətraflı və inandırıcı şəkildə izah etmək deməkdir. Bu, elmi tədqiqatlarda, hüquqi mübahisələrdə, siyasi müzakirələrdə, hətta gündəlik həyatımızda qarşılaşdığımız müxtəlif vəziyyətlərdə vacib bir elementdir. Mövzunun müxtəlif aspektlərini əhatə edən, ziddiyyətli fikirləri nəzərə alan və mülahizələri dəstəkləyən dəlillər təqdim edərək həyata keçirilir.

Əsaslandırılmanın gücü istifadə olunan dəlillərin etibarlılığı, arqumentlərin məntiqi ardıcıllığı və təqdimatın aydınlığı ilə müəyyən olunur. Güclü bir əsaslandırma həm obyektiv, həm də subyektiv amilləri nəzərə alaraq, hərtərəfli bir şəkildə mövzunu işıqlandırır və oxucuya və ya dinləyiciyə inandırıcı şəkildə fikrini qəbul etdirməyə çalışır. Zəif bir əsaslandırma isə əksinə, qeyri-dəqiq dəlillərə, məntiqi səhvlərə və ya natamam məlumatlara əsaslanır və əsassız iddialar irəli sürür.

Maraqlı bir məqam odur ki, əsaslandırılma həm müsbət, həm də mənfi nəticələrə gətirib çıxara bilər. Məsələn, bir qərarın əsaslandırılması həmin qərarın tətbiqinin düzgünlüyünü və ya məqsədəuyğunluğunu sübut edə bilər. Lakin eyni zamanda, bir hərəkətin əsaslandırılması onun mənfi nəticələrini də ortaya qoya və beləliklə, həmin hərəkətin yenidən nəzərdən keçirilməsinə səbəb ola bilər. Ona görə də əsaslandırılma prosesi həmişə tənqidi düşüncə və obyektivliyə əsaslanmalıdır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz