Əsbab sözü ərəb dilindən ("səbəb" sözünün cəm halı) gəlmiş qədim Azərbaycan dilinin zəngin leksikasının bir parçasıdır. Müasir Azərbaycan dilində istifadə tezliyi azalsa da, tarixi mənbələrdə və ədəbiyyatda tez-tez rast gəlinən bu sözün mənası birmənalı deyil və kontekstdən asılı olaraq dəyişir.
Əsasən iki əsas mənası vardır:
1. Səbəblər, dəlillər, əsaslar: Bu mənada əsbab, bir hadisənin baş verməsinə səbəb olan amilləri, bir iddianı sübut edən dəlilləri və ya bir fikri əsaslandıran arqumentləri ifadə edir. Məntiqi əlaqəni, səbəb-nəticə əlaqəsini göstərir. Misal üçün, "Bu qərarın əsbabları diqqətlə araşdırılmalıdır" cümləsində əsbab, qərarın qəbul olunmasına gətirib çıxaran səbəbləri bildirir.
2. Silah, yaraq, alət-əsbab: Tarixi mənbələrdə və bəzi ədəbi əsərlərdə əsbab sözü silah və ya mübarizədə istifadə olunan alətləri ifadə etmək üçün işlədilir. Bu mənada "əsbab-əşya" ifadəsi də geniş yayılmışdır və hərbi təchizatı, hərbi avadanlığı, döyüş üçün istifadə olunan əşyaları ifadə edir. Misal olaraq, sitatda göstərilən "sənin də yaraq, əsbabın olacaq" ifadəsi, şəxsin döyüş üçün lazım olan silah və ya avadanlıqla təmin olunacağını bildirir.
Beləliklə, əsbab sözü, müasir dilin istifadəsindən kənarda qalsa da, zəngin tarixi və mədəni konteksti əks etdirən, dilimizin dərinliklərindən gələn maraqlı bir leksik vahiddir. Onun çoxmənalılığını anlamaq, Azərbaycan dilinin tarixi inkişafını və leksik sərvətini daha dərindən dərk etməyə kömək edir.