Əvəzləmək – bir şeyin yerinə başqa bir şey qoymaq, onu başqası ilə əvəz etmək deməkdir. Bu proses sadəcə bir obyektin digəri ilə dəyişdirilməsini deyil, həm də funksiyanın, rolun və ya dəyərin ötürülməsini əhatə edə bilər.
Əvəzləmə, müxtəlif kontekstlərdə müxtəlif mənalar kəsb edə bilir. Məsələn, ticarətdə əvəzləmə, bir malı pul və ya başqa bir mal ilə əvəz etmək deməkdir. Bu, barter əməliyyatları kimi qədim dövrlərdən bəri mövcud olan bir anlayışdır. Müasir dövrdə isə kredit kartları və elektron ödəniş sistemləri pulun əvəzlənməsinin müasir formalarını təmsil edir.
Linqvistikada əvəzləmə, bir sözün və ya ifadənin başqa bir söz və ya ifadə ilə əvəz olunmasıdır. Bu, sinonimlərin istifadəsi, proqnozlaşdırmanın və ya hətta mətnin daha yaxşı anlaşılması üçün edilir. Mətndəki "qırmızı alma" ifadəsini "qırmızı meyvə" ilə əvəz etmək sadə bir əvəzləmə nümunəsidir.
Texnologiyada əvəzləmə, köhnəlmiş komponentlərin yeni və daha effektiv komponentlərlə əvəz olunması ilə bağlıdır. Bu, sistemin təkmilləşdirilməsi, performansın artırılması və ya köhnəlmiş hissələrin təmir olunmasının qarşısının alınması üçün edilir. Məsələn, bir kompüterdə köhnəlmiş RAM-ın daha sürətli RAM ilə əvəz olunması.
Həyatın bütün sahələrində rast gəldiyimiz əvəzləmə anlayışı, dəyişiklik, yenilənmə və tərəqqi ilə sıx bağlıdır. Bir şeyin digəri ilə əvəz olunması həmişə inkişaf və irəliləyiş demək olmasa da, əksər hallarda daha effektiv, daha yeni və ya daha yaxşı bir şeyin əldə edilməsinə doğru bir addım sayıla bilər.