Əyirməölçən: Sözü özündə əyirmə prosesinin əsas ölçüsünü - sapın və ya ipin qalınlığını ifadə edir. Bu cihaz sadəcə sapın və ya ipin eşilmə dərəcəsini müəyyən etmir, daha dəqiq desək, onun qalınlığını, nazikliyini, yəni lif sıxlığını ölçür. Nəticədə əldə olunan rəqəmlər əyirmənin keyfiyyətini və iplik istehsalında istifadə olunan xammalın xüsusiyyətlərini göstərir.
Əyirməölçənin iş prinsipi müxtəlif ola bilər, lakin əsas məqsəd sapın və ya ipin diametri və ya kütləvi sıxlığını dəqiq müəyyən etməkdir. Bəzi əyirməölçənlər sapın diametri üzərindən, bəziləri isə müəyyən uzunluqdakı sapın çəkisini ölçərək işləyir. Elə əyirməölçənlər də vardır ki, həm diametri, həm də çəkini ölçərək daha dəqiq nəticələr verir.
Tarix boyu əyirmənin inkişafı ilə əlaqədar olaraq, əyirməölçənin də dizaynı və dəqiqliyi artmışdır. Əvvəllər sadə mexaniki cihazlar istifadə olunurdusa, indiki dövrdə daha mürəkkəb elektron və rəqəmli əyirməölçənlər mövcuddur. Bu cihazlar yüksək dəqiqliklə ölçmə aparır, nəticələri rəqəmsal formada göstərir və hətta ölçmələri avtomatik olaraq qeyd edərək məlumatların analizi üçün əlverişli şərait yaradır.
Əyirməölçən yalnız iplik sənayesində deyil, həm də toxuculuq, geyim istehsalı və digər sahələrdə geniş tətbiq olunur. Çünki məhsulun keyfiyyəti, davamlılığı və xüsusiyyətləri birbaşa istifadə olunan iplik və sapın keyfiyyətindən asılıdır. Beləliklə, əyirməölçən həm istehsal prosesinin nəzarətində, həm də məhsulun keyfiyyətinin təmin olunmasında mühüm rol oynayır.