Əzab-işgəncə sözü, Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında fiziki və ya mənəvi şəkildə çəkilən ağır əziyyəti, dəhşətli ağrıları, iztirabları və ya qəddarcasına tətbiq olunan işgəncələri bildirir. Sadəcə "əzab" sözünün sinonimi olmaqdan kənara çıxaraq, daha geniş bir məna çalarını əhatə edir. "Əzab" daha çox daxili, ruhani bir əziyyət hissini, halbuki "əzab-işgəncə" daha çox xarici təsirlərdən qaynaqlanan, bədəni və ruhu sarsıdan bir vəziyyəti ifadə edir.
Bu termin, yalnız fiziki ağrılarla məhdudlaşmır. "Əzab-işgəncə çəkmək" ifadəsi, həm fiziki işgəncələrə, həm də mənəvi iztirablar, dərin kədərlər, ruh düşkünlüyü, hətta ağır sosial və ya iqtisadi vəziyyətlər kimi hallara da aid edilə bilər. Məsələn, ədalətsiz bir hökmdən sonra haqsızlığa uğramış bir insanın yaşadıqlarını "əzab-işgəncə" kimi ifadə etmək olar. Bu mənada, söz daha çox varlığın bütün tərəflərini əhatə edən, insanı sarsıdan bir sıxıntı vəziyyətini təsvir edir.
Tarix boyu əzab-işgəncə, insanlığa qarşı törədilən ən ağır cinayətlərdən biri olaraq qəbul edilib. İnsanlar, müxtəlif səbəblərə görə – siyasi, dini, sosial və ya iqtisadi – əzab-işgəncəyə məruz qalıblar. Əzab-işgəncənin izləri, bədəndə qalan yara izləri ilə yanaşı, ruhun dərinliklərində də illərlə yaşayır və insan həyatına ciddi təsir göstərir.
Verilən misal cümləsindəki "... Əhməd bütün əzab-işgəncələrin nə üstündə başlandığını unudub, Tovuzun yanına qa..." hissəsində, Əhmədin yaşadığı və unutmağa çalışdığı ağır bir hadisə, yəqin ki, fiziki və ya mənəvi iztirabları özündə birləşdirən əzab-işgəncə ilə bağlıdır. Tovuzun yanına qaçması isə, bu əzab-işgəncədən qaçma cəhdini, sığınacaq axtarışını göstərir.