Fail (ərəbcədən) sözü Azərbaycan dilində köhnəlmiş sayılsa da, zəngin tarixi və dilçilik baxımından maraqlı bir termindir. Əslində, bu söz sadəcə "işləyən" və ya "edən" kimi tərcümə edilməkdən daha çox şey ifadə edir.
Birinci mənası olan "işləyən", "edən" ifadəsi feilin məsdər formasından törəyərək hərəkətin subyektinə, yəni hərəkəti yerinə yetirənə yönəlib. Bu, fəaliyyətin gerçəkləşdirilməsinə fokuslanır. Məsələn, "yazan fail" deyəndə, sadəcə yazma hərəkətini icra edən şəxsi nəzərdə tuturuq.
İkinci mənada isə, "təsir edən" kimi qeyd edilən məna, failin fəaliyyətinin nəticəsinə və ətrafa təsirinə işarə edir. Bu mənada fail, passiv bir mövzu deyil, aktiv və təsir gücünə malik bir varlıqdır. Məsələn, "dəyişikliklərin faili" deyəndə, dəyişikliklərə səbəb olan amili, şəxsi və ya hadisəni nəzərdə tuturuq.
Üçüncü məna isə, dilçilik sahəsində, xüsusilə də ərəb qrammatikasında, feli sifətin bir modeli kimi istifadəsini əks etdirir. Bu, ərəb dilinin qrammatik quruluşunun incəliklərini anlamaq üçün vacib bir termindir. Feli sifət, həm sifət, həm də feilin xüsusiyyətlərini özündə birləşdirən bir söz formasıdır və "fail" bu formada iştirak edən əsas elementi təsvir edir.
Beləliklə, "fail" sözünün sadəcə bir mənası yoxdur. O, həm fəaliyyətin subyektinə, həm də onun ətraf mühitə təsirinə, həm də dilçilik baxımından feli sifətin tərkib hissəsinə işarə edən çoxşaxəli və zəngin bir mənaya malikdir. Köhnəlmiş olsa da, bu sözün tarixi və dilçilik əhəmiyyətini nəzərə almaq vacibdir.