Faktorriya (latıncadan gələn factor sözündən - ticarət agenti, vasitəçi) tarixən Avropa tacirlərinin, xüsusən də müstəmləkəçilik dövründə, ucqar və ya əlçatmaz ərazilərdə qurduqları ticarət və yaşayış məntəqələridir. Bu məntəqələr sadəcə bir ticarət yeri deyildi, həm də Avropalı tacirlərin və işçilərinin yaşaması, məhsulların saxlanması və emalı üçün nəzərdə tutulmuş komplekslər idi.
Faktorriyaların əsas funksiyası müstəmləkə ölkələrindən qiymətli xammal və malların toplanması, Avropaya ixracı və oradan müxtəlif malların yerli əhali ilə mübadiləsini təmin etmək idi. Bu, Avropalı tacirlərə yerli bazarlarda dominant mövqe qazanmaq və böyük mənfəət əldə etmək imkanı verirdi. Faktorriyalar tez-tez müstəmləkə ərazilərində strateji əhəmiyyətli yerlərdə, limanlarda və ya çay sahillərində yerləşdirilirdi, bu da onlara əlverişli nəqliyyat və ticarət imkanları təmin edirdi.
Lakin faktorriyalar yalnız ticarət mərkəzləri kimi deyil, həm də Avropa mədəniyyətinin yayılmasında və yerli əhalinin həyatına təsir göstərən mühüm amil kimi də çıxış edirdilər. Onların mövcudluğu yerli iqtisadiyyata, sosial quruluşa və siyasi proseslərə güclü təsir göstərir, bəzən isə müstəmləkəçiliyin genişlənməsinə və yerli əhalinin istismarına səbəb olurdu. Bu gün, faktorriyaların tarixi, müstəmləkəçilik dövrünün qaranlıq və parlaq tərəflərini anlamaq üçün mühüm bir mənbə kimi qalır.
Azərbaycan tarixində də, xüsusilə də Qafqazda yerləşən ticarət yollarında, oxşar funksiyaları yerinə yetirən ticarət məntəqələri mövcud olmuşdur, lakin bunlar Avropa faktorriyalarının quruluş və miqyasına görə fərqlənirdi. Bu məntəqələr daha çox yerli tacirlər və ya dövlət tərəfindən idarə olunurdu.