Müstəmləkəçilik termini, özündə güclü bir dövlətin (adətən, imperyalist bir dövlətin) daha zəif və inkişaf etməkdə olan ölkələri iqtisadi və siyasi olaraq öz nəzarətinə almaq, onları özünə tabe etmək və müstəmləkəyə çevirmək məqsədini daşıyan sistematik bir siyasəti ifadə edir. Bu proses, həm hərbi gücün, həm də müxtəlif iqtisadi və siyasi vasitələrin, o cümlədən diplomatiyanın, ticarət anlaşmalarının, təbliğatın və mədəni nüfuzun tətbiqi ilə həyata keçirilir.
Müstəmləkəçilik, sadəcə torpaqların işğalı ilə məhdudlaşmır; o, daha çox mürəkkəb bir sistemdir. Bu sistem, müstəmləkə edilən ölkələrin təbii sərvətlərinin istismarı, yerli əhalinin iqtisadi və sosial həyatının tamamilə dəyişdirilməsi, mədəniyyətlərin məhv edilməsi və ya dəyişdirilməsi, eləcə də müstəmləkəçilərin öz maraqları naminə yerli əhalinin istismarına yönəlmiş siyasi strukturun qurulmasını əhatə edir. Müstəmləkəçilik, tez-tez yerli əhalinin mədəniyyətinə hörmətsizlik, ayrı-seçkilik və zorakılıqla müşayiət olunurdu.
Tarixən, müstəmləkəçilik, Avropa dövlətlərinin qlobal miqyasda geniş əraziləri ələ keçirməsi və nəzarət etməsi ilə əlaqələndirilir. Lakin müstəmləkəçilik fərqli formalarda və müxtəlif dövrlərdə baş vermişdir. Məsələn, Roma İmperiyası, Monqol İmperiyası və Britaniya İmperiyası müstəmləkəçiliyin ən böyük nümunələrindən sayılır. Müasir dünyada isə neo-müstəmləkəçilik kimi yeni formalar ortaya çıxmışdır ki, bunlar iqtisadi və siyasi təzyiq vasitəsilə daha zəif ölkələrin nəzarət altına alınmasını ifadə edir.
Müstəmləkəçiliyin dilə təsiri də əhəmiyyətlidir. Müstəmləkəçilik dövründə müstəmləkəçi dillər geniş yayılmış, yerli dillərin istifadəsi məhdudlaşdırılmış, hətta bəzi hallarda tamamilə yox olma təhlükəsi ilə üzləşmişdir. Müstəmləkəçiliyin əsas terminləri və anlayışları müasir dillərin lüğətinə daxil olmuş, siyasi və ictimai diskursda geniş istifadə olunmuşdur. "Müstəmləkə", "koloniya", "imperiya" və s. kimi sözlər müstəmləkəçiliyin dilə olan təsirini aydın şəkildə göstərir.
Nəticədə, "Müstəmləkəçilik" termini, sadəcə bir siyasət deyil, iqtisadi, siyasi, sosial və mədəni təsirləri olan mürəkkəb bir tarixi prosesi əks etdirən çoxşaxəli bir anlayışdır.