Fay (fr. faille - çat, yarıq) geoloji termin olaraq, Yer qabığında baş verən tektonik qırılma və yerdəyişmələrin nəticəsində əmələ gələn qırılma səthidir. Sadəcə bir çatdan fərqli olaraq, fay boyunca süxur kütlələri bir-birinə nisbətən hərəkət edir, yəni yerini dəyişir. Bu hərəkət milimetrdən minlərlə kilometrə qədər dəyişə bilər və həm üfüqi, həm də şaquli istiqamətdə baş verə bilər.
Fayların əmələ gəlməsi, əsasən, Yer qabığındakı güclü dartılma və sıxılma qüvvələrinin təsiri ilə bağlıdır. Bu qüvvələr, tektonik lövhələrin hərəkəti, vulkanik fəaliyyət və ya yeraltı təzyiq dəyişiklikləri nəticəsində meydana çıxa bilər. Dartılma şəraitində, süxurlar uzanır və nəticədə qırılır, fay əmələ gətirir. Sıxılma şəraitində isə süxurlar bir-birinə sıxılır və qırılır, yenə də faylar əmələ gətirir, lakin bu halda qırılma xətti boyunca süxurlar bir-birinin üstünə sürüşür.
Fayların ölçüləri və formaları çox müxtəlifdir. Bəziləri yalnız bir neçə santimetr uzunluğunda ola bilər, bəziləri isə yüzlərlə, hətta minlərlə kilometr uzanır. Fayların səthi hamar və ya qırışıq ola bilər. Faylar boyunca baş verən yerdəyişmələr nəticəsində zəlzələlər baş verə bilər. Bu zəlzələlər ətraf mühitə və insanlara ciddi ziyan vura bilər. Faylar həmçinin yeraltı suyun hərəkətini tənzimləyir və mineral yataqlarının əmələ gəlməsində rol oynayır. Geoloqlar fayların öyrənilməsi ilə Yer qabığının tektonik tarixini, zəlzələlərin proqnozlaşdırılmasını və təbii ehtiyatların axtarışını həyata keçirirlər.
Fayların tədqiqi geologiyanın mühüm bir hissəsidir və Yer kürəsinin təkamülünün anlaşılmasında əhəmiyyətli rol oynayır. Onların öyrənilməsi, zəlzələlərin baş vermə ehtimalını müəyyənləşdirməyə və mümkün təhlükələri azaltmağa imkan verir. Bundan əlavə, faylar yeraltı su ehtiyatlarının yerini müəyyən etmək və yeni mineral yataqlarının axtarışı üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir.