Feniks (yun. φοῖνιξ, phoinix) bir sıra qədim xalqların mifologiyasında əfsanəvi bir quşdur, tez-tez simurqla əlaqələndirilir. Feniksin ən məşhur xüsusiyyəti, uzun ömür sürdükdən sonra özünü yandırması və küllərindən yenidən, daha cavan və təzələnmiş halda doğulmasıdır. Bu döngə, ölümsüzlük, yenidən doğuş, təzələnmə və əbədi həyat kimi müxtəlif simvolik mənaları özündə ehtiva edir.
Feniksin əfsanəsi Misir, Yunanıstan, Roma və digər mədəniyyətlərdə müxtəlif formada mövcuddur. Misir mifologiyasında Benu quşu ilə, Yunan mifologiyasında isə Həyat ağacının və günəşin simvolu kimi təsvir olunmuşdur. Hər bir mədəniyyətdə feniksin təsviri və əfsanəsi bir qədər fərqlənsə də, əsas ideya – yenidən doğuş və əbədi həyat – dəyişməz qalır. Bəzi təsvirlərdə feniks parlaq, qızılı-qırmızı rəngdə təsvir olunur, digər təsvirlərdə isə daha müxtəlif rənglərə malikdir.
Feniksin əfsanəsi ədəbiyyatda, incəsənətdə və müasir mədəniyyətdə geniş istifadə olunur. Simvolik mənası səbəbindən, feniks ümidin, yenidən doğuşun, gücün və əzmin simvolu kimi qəbul edilir. O, çətinliklərin öhdəsindən gəlmək, dəyişikliklərə uyğunlaşmaq və həyatın yeni mərhələsinə başlamaq üçün ilham mənbəyi kimi təqdim edilir.
Feniksin əfsanəsinin kökləri qədim dövrlərə gedib çıxsa da, onun simvolik gücü bu gün də öz aktuallığını qoruyur. Bu əfsanə, insanların öz həyatlarında yenidən doğuş və təzələnmə ehtiyacını, çətinliklərdən sonra yenidən ayağa qalxma qabiliyyətini əks etdirir.