Filiz (is.): Yer qabığında təbii halda tapılan və tərkibində iqtisadi əhəmiyyət kəsb edən miqdarda metal və ya qiymətli mineral olan xam materialdır. Sadəcə metal və ya onun birləşmələrindən ibarət deyil, əksinə, müxtəlif mineral və qeyri-metal komponentlərin mürəkkəb qarışığıdır. Filizlər, əsasən, maqmatik, metamorfik və çökmə proseslərinin nəticəsidir və geoloji əmələgəlmə şəraitinə görə müxtəlif mineraloji tərkibə malik olurlar.
Filiz sözünün mənası, "külçə" kimi tərcümə edilən köhnə mənaları ilə müasir istifadə arasında bir fərqə malikdir. Müasir geoloji və metallurgiya terminologiyasında filiz, emal edilmədən əvvəlki, yəni xam haldakı materiala aiddir. Külçə isə filizin emalından sonra əldə edilən, nisbətən saf formada olan metalı təsvir edir. Beləliklə, "dəmir filizi" və "dəmir külçəsi" ifadələri arasında əhəmiyyətli bir fərq mövcuddur.
Filiz növləri, tərkibindəki əsas metal və ya minerala görə adlandırılır. Məsələn, dəmir filizi (dəmir oksidləri və ya karbonatları ehtiva edən), mis filizi (mis sulfidləri və ya karbonatları ehtiva edən), qızıl filizi (qızıl ehtiva edən), alüminium filizi (boksit kimi alüminium silikatları ehtiva edən) və s. Filiz yataqlarının kəşfi və istismarı iqtisadiyyat üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir və bir çox sənaye sahələrinin inkişafını təmin edir. Filizlərin tərkibinin və keyfiyyətinin təyini, metallurgiya sənayesi üçün mühüm mərhələdir.
Maraqlı fakt kimi qeyd edək ki, tarix boyu müxtəlif dövrlərdə müxtəlif filizlərə olan tələbat dəyişib. Məsələn, qədim dövrlərdə mis filizləri daha çox əhəmiyyət kəsb edirdisə, sənaye inqilabından sonra dəmir filizlərinin əhəmiyyəti daha da artıb. Bu gün isə nadir torpaq elementləri olan filizlərə olan tələbat sürətlə artır.