Fitnəkarlıq sözü, Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində əsasən "fitnə törətmə, araqarışdırma, fitnə-fəsad salma" kimi izah olunsa da, mənasını daha geniş və dəqiq şəkildə təhlil etmək mümkündür. Fitnəkarlıq, qərəzli və ya məkrli niyyətlə, insanların arasına düşmənçilik toxumu səpmək, onların bir-birinə qarşı düşmənləşməsinə, münaqişəyə və ya hətta zorakılığa səbəb olmaq üçün hərəkət etmək deməkdir. Bu, sadəcə araqarışdırmadan daha çox, qəsdən və planlı şəkildə həyata keçirilən bir prosesdir.
Fitnəkarlıq həm də provokasiya və provokatorluqla sinonimdir. Provokasiya, bir şəxsi və ya qrupu müəyyən bir hərəkətə təhrik etmək, onları qəzəbləndirmək və ya reaksiyaya salmaq məqsədi daşıyır. Fitnəkar, bu məqsədə çatmaq üçün müxtəlif üsullardan istifadə edə bilər: yalan məlumatlar yaymaq, şayiələr uydurmaq, qarşıdurma yaratmaq üçün insanlar arasında qeyri-dəqiq məlumatlar paylaşmaq, və ya hətta birbaşa manipulyasiya vasitələrindən istifadə etmək.
Tarix boyu fitnəkarlıq müxtəlif siyasi, sosial və dini münaqişələrin əsas səbəblərindən biri olmuşdur. Hakimiyyət uğrunda mübarizə, etnik və dini fərqlər, iqtisadi bərabərsizlik və digər sosial problemlər fitnəkarlar üçün əlverişli zəmin yaradır. Faşistlər kimi totalitar rejimlər, öz məqsədlərinə çatmaq üçün fitnəkarlıqdan geniş istifadə edir, cəmiyyətdə bölünmə yaradaraq, öz hakimiyyətlərini möhkəmləndirirlər. Onlar yeni-yeni fırıldaq və fitnəkarlıqlara əl ataraq millətləri, qrupları bir-birinə qarşı qoyur, və böylecə qarışıqlıqdan istifadə edib öz planlarını həyata keçirirlər.
Beləliklə, fitnəkarlıq sadəcə "araqarışdırma" deyil, planlı, qəsdli və zərərli bir hərəkətdir; bir cəmiyyətin sabitliyini sarsıdan, onun əsasını dağıdan bir silahdır.