izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Foto- (yun. phos, photos – işıq) önəki Azərbaycan dilində geniş yayılmış bir önək olub, "işıq", "işıq şüaları", "işıqla əlaqəli" və ya "fotoqrafiya ilə əlaqəli" mənalarını ifadə edir. Bu önəkin kökü qədim yunan dilində işığı ifadə edən "phos" və ya "photos" sözündəndir. Ona görə də, foto ilə əlaqəli bütün sözlərdə işığın əsas rol oynadığı aydın görünür.

Foto önəkinin istifadə sahəsi olduqca genişdir. O, fizika, kimya, tibb, texnologiya və incəsənət kimi müxtəlif sahələrdə işıqla bağlı prosesləri, cihazları və hadisələri adlandırmaq üçün istifadə olunur. Məsələn, fotoqrafiya, fotoaparat, fotosintez, fotoelektrik effekt kimi sözlərdə işığın əsas rol oynadığını görürük. Fotoqrafiya, işığın köməyi ilə görüntülərin əbədiləşdirilməsinə əsaslanan incəsənət formasıdır. Fotosintez isə bitkilərin işığın köməyi ilə qida istehsal etmə prosesidir. Fotoelektrik effekt isə işığın maddəyə təsiri nəticəsində elektrik enerjisinin yaranmasıdır.

Maraqlı bir məqam da odur ki, "foto-" önəkinin istifadəsi yalnız elmi və texniki terminlərlə məhdudlaşmır. Gündəlik həyatımızda da "fotoşəkil", "fotoalbom" kimi sözləri tez-tez işlədirik. Bu da önəkin dilin tərkib hissəsi kimi nə qədər möhkəm yer aldığını göstərir. Beləliklə, "foto-" önəki, sadəcə bir önəkdən çox, işığın elm və texnologiyada, incəsənətdə və hətta gündəlik həyatımızda oynadığı mühüm rolu əks etdirən güclü bir semantik vahiddir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz