Freydizm: Avstriya əsilli həkim və psixoloq Ziqmund Freydin adından götürülmüş bir termin olub, psixologiyanın və psixopatologiyanın mühüm bir məktəbini, eləcə də onun nəzəriyyələrini və metodlarını əhatə edir. Freydin nəzəriyyələri, insan davranışının əsasında bilinçaltı istəklərin, xüsusilə də cinsi və aqressiv impulsların dayandığını irəli sürür.
Freydizm, insan psixikasını üç əsas quruma bölür: id (bu, istəklərin və impulsların mərkəzidir), ego (gerçəkliyə uyğunlaşma və realistik davranış üçün məsuliyyət daşıyır) və superego (vicdan və əxlaqi prinsiplərə uyğun davranışı tənzimləyir). Bu üç qurum arasındakı qarşılıqlı təsir insan davranışını formalaşdırır. Freydizm, uşaqlıq təcrübələrinin insanın sonrakı həyatında böyük rolu olduğunu vurğulayır, xüsusən də erkən uşaqlıq dövründə yaşanan travmaların insanın psixikasına və davranışına mənfi təsir göstərdiyini iddia edir.
Freydizm, psixoterapiyada da geniş istifadə olunur. Psixanaliz olaraq bilinən bu terapiya üsulu, pasiyentin bilinçaltı istəklərini və keçmiş təcrübələrini aşkar etməyə və onların davranışlarına təsirini anlamağa yönəlib. Bu, sərbəst assosiasiya, yuxu təfsiri və transfer kimi metodlarla həyata keçirilir. Sərbəst assosiasiya pasiyentin fikirlərini sərbəst şəkildə ifadə etməsini, yuxu təfsiri isə bilinçaltı istəklərin ifadə olunduğu simvolik mənaların araşdırılmasını, transfer isə terapevtə qarşı inkişaf etdirilən hisslərin təhlilini əhatə edir.
Freydin nəzəriyyələri, psixologiyaya böyük təsir göstərsə də, tənqid obyekti də olub. Bəzi tənqidçilər Freydin nəzəriyyələrini elmi cəhətdən sübut edilməmiş və subyektiv hesab edirlər. Digər tənqidçilər isə Freydin nəzəriyyələrindəki cinsiyyətə həddindən artıq vurğunu və qadınlara qarşı qərəzli yanaşmanı qeyd edirlər. Buna baxmayaraq, Freydin işləri psixologiyanın inkişafında əsas rol oynamış və müasir psixologiyanın əsasını qoymuşdur. Onun ideyaları ədəbiyyat, incəsənət və fəlsəfəyə də böyük təsir göstərmişdir.