Fruktoza [lat. fructus – meyvə] – kimyəvi tərkibi C6H12O6 olan, altı karbonlu monosaxaridə deyilir. Sadə şəkərlər sinfinə aid olan fruktoza, özünəməxsus dadı və şirinliyi ilə seçilir. Şəkər çuğunduru, şəkər qamışı, meyvələr və tərəvəzlərdə (xüsusilə armud, alma, üzüm kimi meyvələrdə), balda və bir çox bitki şirələrində təbii şəkildə tapılır. Həmçinin, bəzi çiçəklərin nektarında və hətta bəzi göbələklərdə də rast gəlinir.
Fruktozanın ən mühüm xüsusiyyəti yüksək şirinliyidir. Saxarozadan (adi şəkərdən) təxminən 1,7 dəfə daha şirin olan fruktoza, qida sənayesində geniş istifadə olunur. Şirinliyinə görə, qida məhsullarına daha az miqdarda əlavə olunması, eyni zamanda kalori miqdarını azaltmaq üçün imkan yaradır. Buna baxmayaraq, çox miqdarda istehlak edilməsi qan şəkərinə təsir edə bilər, buna görə də, həkim məsləhəti olmadan çox miqdarda qəbul etmək tövsiyə edilmir.
Fruktozanın iki izomeri mövcuddur: α-fruktoza və β-fruktoza. Bu izomerlər bir-birindən karbon atomlarının fəzada yerləşməsi ilə fərqlənirlər. Fruktozanın kimyəvi quruluşu onun metabolizmasını və orqanizm tərəfindən mənimsənilməsini təyin edir. Qeyd etmək lazımdır ki, fruktozanın orqanizm tərəfindən qəbul edilməsi qlükozadan fərqlidir və əsasən qaraciyərdə emal olunur.
Fruktoza şəkərli diabet xəstələri üçün də müəyyən məhdudiyyətlərlə istifadə edilə bilər. Lakin, onun qəbul edilməsi həkim nəzarəti altında olmalıdır, çünki qan şəkərinə təsiri fərdi ola bilər. Qida sənayesində fruktoza, şirniyyat, içkilər, konservlər və bir çox digər məhsulların istehsalında geniş istifadə olunur. Bu səbəbdən, qida məhsullarının tərkibini diqqətlə oxumaq vacibdir.