Füsunkarlıq sözü, Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında özünəməxsus yer tutan bir termindir. Sadəcə "valehedicilik" və "heyranedicilik" kimi ümumi mənalarla məhdudlaşmır. Daha dərinə gedərək, füsunkarlıq, bir varlığın, bir hadisənin və ya bir şəxsin insanı valeh edən, onu özünə bağlayan, sanki sehrli bir cazibe gücü ilə əhatə edən xüsusiyyətinə işarə edir.
Bu cazibe, sadəcə gözəllikdən daha çox şeydir. Gözəllik füsunkarlığın bir tərkib hissəsi ola bilər, amma füsunkarlıq, həmçinin sirr, əsrarəngizlik, əlçatmazlıq və ya hətta təhlükəli olma hissi də yarada bilər. "Əfsanəvi gözəllik" ifadəsi bunu yaxşı ifadə edir: füsunkar bir şey, əfsanələrdə yaşayan, nadir və xüsusi bir şey kimi görünür, insan yaddaşında iz buraxan, uzun müddət unudulmayan bir təsir qoyur.
Füsunkarlığın mahiyyəti, onu izah etməkdən daha çox hiss etməkdədir. Bu, hətta sözlərlə ifadə olunmayan, ancaq duyğularla qəbul edilən bir təcrübədir. Mətndəki "Ana təbiəti andırır mənə" misalı bu duyğunu əla ifadə edir. Ana təbiətin möhtəşəmliyi, müxtəlifliyi və qüsursuzluğu kimi, füsunkarlıq da özündə çoxlu müxtəlif elementləri bir araya gətirir və heyrətamiz, təkrarolunmaz bir təsir yaradır.
Beləliklə, füsunkarlıq sadəcə gözəllik deyil, həm də gözəlliyin özü ilə yanaşı, ətrafında yaratdığı sirr, sehr və valehedicilik aurasını da əhatə edən daha geniş bir anlayışdır. Bu, insanı özünə cəlb edən, onu düşüncələrə və hisslərə qərq edən, unutmaq mümkün olmayan, möhtəşəm bir təcrübədir.