Əlçatmazlıq, əlçatmaz olan bir şeyin xarakterik vəziyyətini, keyfiyyətini ifadə edən bir anlayışdır. Bu, sadəcə fiziki məsafədən və ya hündürlükdən daha geniş bir məna daşıyır. Əlçatmazlıq, bir şeyin əldə edilməsinin çətinliyini, mümkün olmamasını, istər fiziki, istərsə də məcazi mənada ifadə edir.
Fiziki mənada əlçatmazlıq, həqiqətən də uzaqlıq, yüksəklik və ya maneələrlə əlaqədardır. Məsələn, dənizdəki bir ada, yüksək dağ zirvəsi və ya dərin bir mağaranın içərisi fiziki cəhətdən əlçatmaz ola bilər. Bu halda əlçatmazlıq, coğrafi amillərlə şərtlənir və texnologiya və ya səy ilə aradan qaldırıla bilər.
Ancaq əlçatmazlıq daha çox məcazi mənada istifadə olunur. Bir şeyin əldə edilməsi üçün tələb olunan səylərin çoxluğu, lazımi resursların olmaması, qabiliyyət və ya imkanların çatışmazlığı də əlçatmazlıq hissi yaradır. Məsələn, nadir bir kitabın əldə edilməsi, yüksək bir vəzifəyə yüksəlmək, xəyalpərəst bir məqsədə çatmaq hamısı müəyyən dərəcədə əlçatmazlıq ilə müşayiət oluna bilər. Bu cür əlçatmazlıq, fiziki maneələrdən daha çox sosial, iqtisadi və ya psixoloji amillərlə bağlıdır.
Beləliklə, əlçatmazlıq anlayışı, sadəcə bir yerin və ya obyektin uzaqlığını deyil, həm də bir şeyin əldə edilməsinin çətinliyini, hətta mümkün olmamasını ifadə edən daha geniş və mürəkkəb bir konsepsiyadır. Bu konsepsiya həm fiziki, həm də məcazi dünyada özünü göstərir və insanın arzularına, imkanlarına və ətraf mühitinə bağlıdır.