Gahgir, Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında özünəməxsus yer tutan bir sözdür. Mənası sadəcə "narın sarı qum" kimi təqdim edilsə də, bu tərif onun əsl mahiyyətini tam əks etdirmir. Gahgir, adi qumdan fərqli olaraq, xüsusi bir toxuma və rəngə malikdir. Onun narınlığı, ipək kimi hamarlığı, günəş altında parıldayan sarımtıl rəngi, sanki təbiətin incə bir işidir. Bu qum növü, adətən, çayların, dənizlərin sahillərində, bəzən də səhraların kənarlarında tapılır.
Gahgirin daha maraqlı tərəfi isə onun istifadə sahələridir. Sadəcə qum olaraq qəbul etmək səhv olardı. Əsrlər boyu gahgir, xalqımız tərəfindən müxtəlif məqsədlər üçün istifadə olunub. Misal üçün, daşların üstünə gahgir tökmək ənənəsi, sadəcə bəzək deyil, həm də bəzi ritualların, inancların tərkib hissəsi ola bilər. Bu, həm də tikililərin, binaların bəzədilməsində, habelə sənət əsərlərinin yaradılmasında istifadə oluna bilərdi. Belə ki, gahgirin narınlığı və rənginin gözəlliyi, müxtəlif rəsm və naxışların yaradılmasına imkan verirdi.
Gahgir sözünün etimologiyası haqqında məlumatlar məhduddur, lakin onun kökü türk dillərindəki qumla əlaqəli ola bilər. Ancaq "gahgir" sözü sadəcə "qum" mənasını verməkdən daha çox, bu qumun müəyyən keyfiyyət və xüsusiyyətlərini ifadə edir. Beləliklə, gahgir, sadə bir qum deyil, Azərbaycan təbiətinin bir parçası, tariximizin və mədəniyyətimizin kiçik, lakin əhəmiyyətli bir simvoludur.