Gecələmə sözü, "gecələmək" felindən törəmiş bir isimdir. Əsas mənası, bir yerə gecəni keçirmək, qalmaq, yuxuya getmək deməkdir. Yalnız fiziki bir məkanı nəzərdə tutmur; bir yerdə müəyyən bir müddət, xüsusilə də gecəni keçirməyi ifadə edə bilər.
Daha geniş mənada, gecələmə müəyyən bir ərazidə, şəhərdə və ya hətta bir vəziyyətdə müəyyən müddət qalmağı da ifadə edə bilər. Məsələn, "dağlarda gecələmə", "xəstəxanada gecələmə" və ya "çətinlik içində gecələmə" ifadələrində olduğu kimi. Bu istifadədə gecələmə, sadəcə gecəni keçirməkdən daha çox, bir hadisənin və ya vəziyyətin müddətini ifadə edir.
Gecələmənin mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər. Əgər səyahət kontekstində istifadə olunursa, konkret bir məkan və orada qalma müddətini bildirir (məsələn, otel gecələməsi). Ədəbiyyatda isə daha simvolik mənalar da daşıya bilər; məsələn, bir insanın ruhi vəziyyətini və ya çətin bir vəziyyətdə qalma müddətini ifadə edə bilər. Beləliklə, "qaranlıq düşüncələr arasında gecələmə" kimi ifadələr də mümkündür.
Gecələmə sözünün sinonimləri arasında “qalma”, “yatma”, “qonaklama” kimi sözlər göstərilə bilər, lakin bunların heç biri gecələmənin ifadə etdiyi bütün mənaları tam əhatə etmir. Çünki gecələmə, sadəcə bir yerə qalmağı deyil, həm də o yerlə bağlı bir təcrübəni, bir dövrü ifadə edir.