Gecələmək felinin əsas mənası, bir gecəni müəyyən bir yerdə keçirmək, yatmaqdır. Bu, sadəcə olaraq yatmaqdan daha geniş bir mənaya malikdir, çünki gecənin tam müddətini o yerdə keçirməyi əhatə edir. Gecələmək həm də müvəqqəti bir qalmağı ifadə edir; bu qalma müddəti yalnız bir gecə ilə məhdudlaşır.
Misallar əsasən iki qrupa bölünə bilər: planlı gecələmə və qeyri-planlı gecələmə. Planlı gecələməyə mehmanxanada, oteldə, dost evində və ya düşərgədə gecələmək nümunə göstərilə bilər. Bu halda, gecələmək əvvəlcədən planlaşdırılmış və nəzərdə tutulmuş bir fəaliyyətdir.
Qeyri-planlı gecələmə isə gözlənilməz hallarda baş verir. Məsələn, səyahət zamanı hava şəraitinin pisləşməsi səbəbindən yolda gecələmək, və ya yolunu azan bir səyyahın kənddə və ya bir evdə gecələməyə məcbur olması bu kateqoriyaya aiddir. Verilən nümunədəki "Tellinin adamsız, tamamilə xəlvət bir həyətdə gecələmək" ifadəsi də bu qeyri-planlı, bəlkə də istənilməyən, ancaq zəruri bir gecələməni təsvir edir. Bu, həm də təkbaşına, təcrid olunmuş bir mühitdə gecələməyi ifadə edir və əhval-ruhiyyəyə əlavə bir rəng qatır.
Beləliklə, "gecələmək" sözünün mənası sadəcə "bir gecə yatmaq"dan daha çoxdur. O, həm fiziki yer dəyişikliyini, həm də müəyyən bir müddət ərzində bir yerdə qalmağı, hətta bəzən məcburi və ya gözlənilməz hadisələri də əhatə edir. Bu mənada, sözün kontekstə bağlı olaraq müxtəlif çalarları da vardır.