izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Geomorfoloji [yun.] sif. Geomorfologiya elminin predmeti olan relyef formalarının mənşəyi, inkişafı və quruluşuna aid olan, bu elmlə əlaqədar olan. "Geomorfoloji" termini Yunanca "geo" (Yer), "morphe" (forma) və "logos" (elm) sözlərindən əmələ gəlmişdir və ədəbi mənada "Yer formalarının elmi" deməkdir. Beləliklə, geomorfoloji hər şey Yer səthinin müxtəlif formalarına, onların yaranma səbəblərinə, quruluşuna, inkişaf dinamikasına və bir-biri ilə qarşılıqlı əlaqələrinə aiddir.

Geomorfoloji tədqiqatlar geniş miqyaslı olub, dağların, düzənliklərin, çay vadilərinin, sahil xətlərinin, buzlaqların və digər relyef formalarının yaranma mexanizmlərini araşdırır. Bu tədqiqatlar həm fiziki proseslərin (eroziya, aşınma, tektonik hərəkətlər, vulkanizm və s.), həm də insan fəaliyyətinin (məsələn, dağ-mədən işləri, meşələrin qırılması) relyefə təsirini öyrənir. Geomorfoloji proseslərin anlaşılanması ətraf mühitin qorunması, təbii fəlakətlərin proqnozlaşdırılması və şəhərsalma, infrastruktur layihələrinin planlaşdırılması kimi sahələrdə çox əhəmiyyətlidir.

Geomorfoloji xüsusiyyətlərə çayların meandrları, kanyonlar, morenalar, dəniz terrasları, qum təpələri, mağaralar və s. misal göstərmək olar. Bu xüsusiyyətlərin öyrənilməsi keçmiş iqlim şəraitləri, tektonik hadisələr və dəniz səviyyəsinin dəyişmələri haqqında qiymətli məlumatlar verir. Beləliklə, geomorfologiya yalnız relyefin öyrənilməsi deyil, həm də Yer kürəsinin keçmişinin və müasir proseslərinin tədqiqi üçün əhəmiyyətli bir vasitədir.

Qısacası, "geomorfoloji" termini Yer səthinin formalarını və onların əmələ gəlməsini izah edən geniş bir elmi sahənin bütün aspektlərini əhatə edir. Bu, sadəcə bir ad deyil, həm təbiətin mürəkkəb proseslərinin, həm də insan fəaliyyətinin Yer üzünə təsirinin dərk edilməsi üçün əsasdır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz