Gerçəkləmək felinin əsas mənası bir ideyanı, planı və ya xəyali bir şeyi həyata keçirmək, reallaşdırmaq, yəni həqiqətə çevirmək deməkdir. Bu, sadəcə bir işi görmək deyil, həm də o işin arxasındakı niyyətin, düşüncənin və ya planın tam olaraq həyata keçirilməsini əhatə edir. Başqa sözlə, gerçəkləmək, bir düşüncəni, arzuyu və ya planı gerçək aləmə köçürmək, onu maddi və ya əyani formada əks etdirmək prosesidir.
Bu proses, müəyyən səylər, planlaşdırma, resursların səfərbər edilməsi və həyata keçirilmə mərhələlərini özündə birləşdirir. Məsələn, bir ev tikmək, bir kitab yazmaq, bir şirkət yaratmaq və ya bir səyahət planını gerçəkləşdirmək gerçəkləməyin müxtəlif nümunələridir. Hər bir halda, gerçəkləmək üçün düşüncənin, planın və ya ideyanın əvvəlcə aydın şəkildə müəyyənləşdirilməsi, sonra isə onu həyata keçirmək üçün konkret addımların atılması tələb olunur.
Gerçəkləmək sözü, həm də bir şeyin doğruluğunu sübut etmək, yəni həqiqətdə mövcud olduğunu göstərmək mənasında da istifadə oluna bilər. Məsələn, bir iddianın gerçəklənməsi onun sübut edilməsi deməkdir. Bu mənada, gerçəkləmək, bir şeyin həqiqət olduğunu təsdiq etmək, onun həqiqi olduğunu göstərmək mənasını da daşıyır. Misal olaraq, bir nəzəriyyənin gerçəklənməsi, elmi təcrübələr vasitəsilə onun doğruluğunun sübut edilməsini bildirir.
Ədəbiyyatda isə, "gerçəkləmək" sözü şair və yazıçılar tərəfindən daha da geniş mənada istifadə olunur. Bir xəyalın, bir arzunun, bir duyğunun ifadəsini gerçəkləşdirmək, onları əsərlərində əks etdirmək kimi. Verilən misal cümlədəki (“Ay qarı, deyəsən axı, sən gerçəkləyirsən”) istifadə, qadının fikirlərini, xəyallarını və ya planlarını həyata keçirməsini, doğrultmasını ifadə edir. Bu halda, "gerçəkləmək" fəaliyyətin özündən daha çox nəticəyə fokuslanır, yəni qadının hərəkətlərinin nəticəsi özünün düşüncələri, arzuları ilə uyğun gəlir.