Xəyali sifəti əslində mövcud olmayan, yalnız düşüncədə, təsəvvürdə, yaxud xəyala gələn şeylər üçün işlədilir. Bu, real dünyada varlığı olmayan, ancaq insan beyninin yaratdığı bir mənzərə, bir hadisə, bir varlıq və ya bir vəziyyəti ifadə edir. Xəyali anlayışı, gerçəklikdən tamamilə fərqli bir aləm təmsil edir; bir illüziya, bir vizyon, yaxud fantaziyanın məhsulu ola bilər.
Xəyalda canlanan hər şey xəyali deyil. Xəyallarımızın bəziləri həyatımızdakı hadisələrdən, təcrübələrdən, duyğulardan ilham alır və gerçəkliyin əksini daşıya bilər. Lakin xəyali, hər hansı bir real əsasa söykənmədən, tamamilə yaradıcı təxəyyülün məhsulu olan şeylər üçün daha çox uyğun gəlir. Məsələn, uçan atlar, danışan heyvanlar, görünməz şəhərlər xəyali anlayışına daha yaxşı nümunədir.
Xəyali sözü, "qeyri-həqiqi" və "qeyri-real" kimi sinonimlərlə birlikdə işlənə bilsə də, bu sözlərin hamısı eyni məna kəsb etmir. "Qeyri-həqiqi" ifadəsi daha çox yalan, saxtakarlıq mənasını ehtiva edir, halbuki "xəyali" daha neytral və yaradıcı bir kontekstdə işlənir. "Qeyri-real" isə gerçəkliyə uyğun olmayan hər şeyi əhatə edir, lakin xəyali daha çox insanın özünün yaratdığı bir gerçəklik təəssüratı yaradır.
Ədəbiyyatda, incəsənətdə və xüsusilə də fantaziya janrında xəyali anlayışı mühüm rol oynayır. Yazıçılar, rəssamlar və digər sənətkarlar xəyali aləmlər, personajlar və hadisələr yaradaraq, tamaşaçıların təxəyyülünü qıcıqlandırır və onlara gerçəkliyin hüdudlarından kənara çıxma fürsəti verir. Beləliklə, xəyali, insan təxəyyülünün sonsuzluğunu və yaradıcı potensialını göstərən güclü bir vasitədir.